गुणोत्तर आणि प्रमाण MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Ratio and Proportion - मोफत PDF डाउनलोड करा
Last updated on Jun 5, 2025
Latest Ratio and Proportion MCQ Objective Questions
गुणोत्तर आणि प्रमाण Question 1:
जर x = 6 असेल तर x + 6, 3x + 6, 8x या संख्यांचे चतुर्थ प्रमाणपद शोधा.
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 1 Detailed Solution
दिलेल्याप्रमाणे:
संख्या: x + 6, 3x + 6, 8x
x = 6
वापरलेले सूत्र:
a, b आणि c या संख्यांचे चतुर्थ प्रमाणपद संख्या अशी काढतात:
\(\frac{a}{b} = \frac{c}{d}\)
गणना:
x = 6 चे मूल्य संख्यांमध्ये ठेवून:
a = x + 6 = 6 + 6 = 12
b = 3x + 6 = 3(6) + 6 = 18 + 6 = 24
c = 8x = 8(6) = 48
सूत्राचा वापर करून चतुर्थ प्रमाणपद संख्या d:
\(\frac{a}{b} = \frac{c}{d}\)
⇒ \(\frac{12}{24} = \frac{48}{d}\)
⇒ 12d = 24 x 48
⇒ d = 96
योग्य उत्तर पर्याय 3 आहे.
गुणोत्तर आणि प्रमाण Question 2:
जर a आणि b अशा संख्या असतील की (a + b) ∶ (a - b) ∶ ab = 14 ∶ 4 ∶ 45, तर (5a + 3b) ∶ (6a - 4.8b) हे खालील प्रमाणे असेल:
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 2 Detailed Solution
दिलेल्याप्रमाणे:
(a + b) : (a - b) : ab = 14 : 4 : 45
वापरलेले सूत्र:
गुणोत्तर गुणधर्म
गणना:
समजा (a + b) = 14x, (a - b) = 4x, ab = 45x
⇒ 2a = 18x, a = 9x
⇒ 2b = 10x, b = 5x
⇒ ab = 9x × 5x = 45x2
⇒ 45x2 = 45x
⇒ x = 1
⇒ a = 9, b = 5
⇒ (5a + 3b) : (6a - 4.8b) = (5×9 + 3×5) : (6×9 - 4.8×5)
⇒ (45 + 15) : (54 - 24)
⇒ 60 : 30 = 2 : 1
∴ (5a + 3b) : (6a - 4.8b) = 2 : 1
गुणोत्तर आणि प्रमाण Question 3:
चार सदस्यां A, B, C आणि D यांमध्ये एक रक्कम 4 : 7 : 9 : 3 या प्रमाणात वाटली जाते. जर C ला D पेक्षा 720 रुपये जास्त मिळाले तर C आणि B च्या वाट्यातील फरक काढा.
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 3 Detailed Solution
दिलेले आहे:
चार सदस्यां A, B, C आणि D यांमध्ये एक रक्कम 4:7:9:3 या प्रमाणात वाटली जाते.
C ला D पेक्षा 720 रुपये जास्त मिळतात.
वापरलेले सूत्र:
A, B, C आणि D च्या वाट्या अनुक्रमे 4x, 7x, 9x आणि 3x असू द्या.
गणना:
दिले आहे की C ला D पेक्षा 720 रुपये जास्त मिळतात,
म्हणून, 9x - 3x = 720
⇒ 6x = 720
⇒ x = 720 / 6
⇒ x = 120
C ची वाट = 9x = 9 x 120 = 1080
B ची वाट = 7x = 7 x 120 = 840
C आणि B च्या वाट्यातील फरक = 1080 - 840 = 240
C आणि B च्या वाट्यातील फरक 240 रुपये आहे.
गुणोत्तर आणि प्रमाण Question 4:
80 लिटरच्या मिश्रणात, दूध आणि पाण्याचे प्रमाण 3:1 आहे. मिश्रणात दुधाचे प्रमाण किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 4 Detailed Solution
दिलेल्याप्रमाणे:
एकूण मिश्रण = 80 लिटर
दूध आणि पाण्याचे प्रमाण = 3 : 1
वापरलेले सूत्र:
दुधाचे प्रमाण = (दुधाचे प्रमाण / एकूण प्रमाण) x एकूण मिश्रण
गणना:
एकूण प्रमाण = 3 + 1 = 4
दुधाचे प्रमाण = ((3 / 4) × 80
⇒ दुधाचे प्रमाण = 3 × 20
⇒ दुधाचे प्रमाण = 60 लिटर
मिश्रणात दुधाचे प्रमाण 60 लिटर आहे.
गुणोत्तर आणि प्रमाण Question 5:
जर १२, २४, ४५ आणि y हे प्रमाणात असतील, तर y ची किंमत काय असेल?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 5 Detailed Solution
दिलेले आहे:
जर १२, २४, ४५ आणि y हे प्रमाणात असतील, तर y ची किंमत काय असेल?
वापरलेले सूत्र:
जर a, b, c, d हे प्रमाणात असतील, तर a/b = c/d
गणना:
१२/२४ = ४५/y
⇒ १२ x y = २४ x ४५
⇒ y = १०८०/१२
⇒ y = ९०
∴ बरोबर उत्तर पर्याय (३) आहे.
Top Ratio and Proportion MCQ Objective Questions
u : v = 4 : 7 आणि v : w = 9 : 7. जर u = 72 असेल, तर w चे मूल्य किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 6 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेले आहे :
u : v = 4 : 7 आणि v : w = 9 : 7
वापरलेली संकल्पना : या प्रकारच्या प्रश्नात खालील सूत्रे वापरून उत्तर मिळवता येते.
गणना :
u : v = 4 : 7 आणि v : w = 9 : 7
दोन्ही प्रकरणांमध्ये गुणोत्तर v समान करणे
आपल्याला पहिल्या गुणोत्तराला 9 ने आणि दुसऱ्या गुणोत्तराला 7 ने गुणावे लागेल.
u : v = 9 x 4 : 9 x 7 = 36 : 63 ----(i)
v : w = 9 x 7 : 7 x 7 = 63 : 49 ----(ii)
समीकरण (i) आणि (ii), दोन्ही प्रकरणांमध्ये v गुणोत्तर समान आहे हे आपण पाहू शकतो
तर, आपल्याकडे असलेली गुणोत्तरे समान करून,
u ∶ v ∶ w = 36 ∶ 63 ∶ 49
⇒ u ∶ w = 36 ∶ 49
जेव्हा u = 72,
⇒ w = 49 × 72/36 = 98
∴ w चे मूल्य 98 आहे.
एका पिशवीत ₹ 2, ₹ 5 आणि ₹ 10 च्या नाण्यांच्या मूल्यामध्ये ₹ 785 आहे. नाणी 6 : 9 : 10 च्या प्रमाणात आहेत. पिशवीत ₹ 5 ची किती नाणी आहेत?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 7 Detailed Solution
Download Solution PDFदिले:
₹ 2, ₹ 5 आणि ₹ 10 च्या नाण्यांच्या मूल्यामध्ये ₹ 785
नाणी 6 : 9 : 10 च्या प्रमाणात आहेत
गणना:
₹ 2, ₹ 5 आणि ₹ 10 च्या नाण्यांची संख्या अनुक्रमे 6x, 9x आणि 10x असू द्या
⇒ (2 x 6x) + (5 x 9x) + (10 x 10x) = 785
⇒ १५७x = ७८५
∴ x = 5
₹ 5 = 9x = 9 x 5 = 45 च्या नाण्यांची संख्या
∴ ₹ 5 ची 45 नाणी पिशवीत आहेत
एका माणसाकडे 25 पैसे, 50 पैसे आणि 1 रुपयाची नाणी आहेत. एकूण 220 नाणी आहेत आणि एकूण रक्कम 160 आहे. जर 1 रुपयांची नाणी ही 25 पैशांच्या नाण्यांच्या तीनपट असतील, तर 50 पैशांच्या नाण्यांची संख्या किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 8 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेल्याप्रमाणे:
एकूण नाणी = 220
एकूण पैसे = 160 रु.
1 रुपयांची नाणी ही 25 पैशांच्या नाण्यांच्या तीनपट आहेत.
वापरलेली संकल्पना:
गुणोत्तर पद्धत वापरली गेली आहे.
गणना:
समजा 25 पैशांची नाणी 'x' आहेत
म्हणून, एक रुपयाची नाणी = 3x
50 पैशांची नाणी = 220 – x – (3x) = 220 – (4x)
प्रश्नानुसार,
3x + [(220 – 4x)/2] + x/4 =160
⇒ (12x + 440 – 8x + x)/4 = 160
⇒ 5x + 440 = 640
⇒ 5x = 200
⇒ x = 40
म्हणून, 50 पैशांची नाणी = 220 – (4x) = 220 – (4 × 40) = 60
∴ 50 पैशांच्या नाण्यांची संख्या 60 आहे.
जर A : B = 7 : 8 आणि B : C = 7 : 9 असेल, तर A : B : C चे गुणोत्तर किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 9 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेल्याप्रमाणे:
A : B = 7 : 8
B : C = 7 : 9
⇒ (A/B) × (B/C) = (7/8) × (7/9)
⇒ A/C = 49/72
∵ A : B = 49 : 56
∴ A : B : C = 49 : 56 : 72
पर्यायी पद्धत:
A : B = 7 : 8 = 49 : 56
B : C = 7 : 9 = 56 : 72
⇒ A : B : C = 49 : 56 : 72
जर A हे B पेक्षा 25% कमी असेल, तर (2B - A)/A चे मूल्य किती असेल?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 10 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेले आहे:
A = B च्या 75%
गणना:
A = B च्या 3/4
⇒ A/B = 3/4
समजा, A चे मूल्य 3x आणि B चे मूल्य 4x आहे.
अशाप्रकारे, (2B - A)/A = (2 x 4x - 3x)/3x
⇒ (2B - A)/A = 5x/3x
∴ (2B - A)/A = 5/3
शॉर्ट ट्रिक:
A : B चे गुणोत्तर = 3 : 4
∴ (2B - A)/A = (8 - 3) /3 = 5/3
जर x : y = 5 : 4 असेल, तर \(\left( {\frac{x}{y}} \right):\left( {\frac{y}{x}} \right)\) चे गुणोत्तर किती असेल?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 11 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेले आहे:
x : y = 5 : 4
स्पष्टीकरण:
(x/y) = (5/4)
(y/x) = (4/5)
आता, \(\left( {\frac{x}{y}} \right):\left( {\frac{y}{x}} \right)\) = (5/4)/(4/5 ) = २५/१६
∴ \(\left( {\frac{x}{y}} \right):\left( {\frac{y}{x}} \right)\) = 25 : 16
दोन संख्यांचे गुणोत्तर 14 : 25 आहे. जर त्यांच्यातील फरक 264 असेल, तर दोन संख्यांपैकी लहान संख्या कोणती?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 12 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेल्याप्रमाणे:
दोन संख्यांचे गुणोत्तर 14 : 25 आहे
त्यांच्यातील फरक 264 आहे
गणना:
संख्या 14x आणि 25x असू द्या
⇒ 25x - 14x = 264
⇒ 11x = 264
∴ x = 24
⇒ लहान संख्या = 14x = 14 x 24 = 336
∴ दोन संख्यांपैकी लहान संख्या 336 आहे.
जर x : y = 6 : 5 आणि z : y = 9 : 25 असेल, तर x : z चे गुणोत्तर किती असेल?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 13 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेले आहे:
x : y = 6 : 5
आणि z : y = 9 : 25
गणना:
x/y = 6/5 ---- (i)
आणि z/y = 9/25
⇒ y/z = 25/9 ---- (ii)
समीकरण (i) आणि (ii) गुणाकार करून आपल्याला मिळते,
(x/y) x (y/z) = (6/5) x (25/9)
⇒ x/z = 10/3
∴ x : z = 10 : 3
Alternate Method
x : y = 6 : 5 ----- (i)
आणि z : y = 9 : 25 ---- (ii)
y दोन्ही गुणोत्तरांमध्ये असल्याने, दोन्ही गुणोत्तरांमध्ये y चे समान मूल्य करण्यासाठी (i) x 5 चा गुणाकार करू
x : y = (6 : 5) × 5 = 30 : 25 ---- (iii)
(ii) आणि (iii) पासून, दोन्ही गुणोत्तरांमध्ये y समान असल्याने
x : z = 30 : 9 = 10 : 3
A आणि B च्या पगाराचे गुणोत्तर 6 ∶ 7 आहे. जर B चा पगार \(5\frac{1}{2}\%\) ने वाढला, तर त्याचा एकूण पगार 1,47,700 रुपये होतो. A चा पगार (रुपयांमध्ये) किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 14 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेले आहे:
A आणि B च्या पगाराचे गुणोत्तर = 6 : 7
B चा पगार \(5\frac{1}{2}\%\) ने वाढला
B चा एकूण पगार = 147700 रुपये
गणना:
A आणि B चा पगार 60x रुपये आणि 70x रुपये समजू
आता,
B चा वाढलेला पगार = 70x + 70x × \(5\frac{1}{2}\%\)
⇒ 73.85x रुपये
प्रश्नानुसार,
73.85x = 147700
⇒ x = 147700/73.85
⇒ x = 2000
तर, A चा वास्तविक पगार = 60 x 2000
⇒ 120000 रुपये
∴ A चा पगार (रुपयांमध्ये) 120000 आहे.
माझ्या सध्याच्या वयाचा तीन-पंचमांश हे माझ्या एका चुलत भावाच्या वयाच्या पाच-षष्ठमांश समान आहे. माझे दहा वर्षांपूर्वीचे वय हे त्याचे चार वर्षांनंतरचे वय असेल. माझे सध्याचे वय ______ वर्षे आहे.
Answer (Detailed Solution Below)
Ratio and Proportion Question 15 Detailed Solution
Download Solution PDFमाझे सध्याचे वय = x वर्षे आणि माझ्या चुलत भावाचे वय = y वर्षे मानू.
माझ्या सध्याच्या वयाचा तीन-पंचमांश हे माझ्या एका चुलत भावाच्या वयाच्या पाच-षष्ठमांश समान आहे.
⇒ 3x/5 = 5y/6
⇒ 18x = 25y
माझे दहा वर्षांपूर्वीचे वय हे त्याचे चार वर्षांनंतरचे वय असेल.
⇒ x – 10 = y + 4
⇒ y = x – 14,
⇒ 18x = 25(x – 14)
⇒ 18x = 25x – 350
⇒ 7x = 350
∴ x = 50 वर्षे