మరాఠా సమాఖ్య MCQ Quiz in తెలుగు - Objective Question with Answer for Maratha Confederacy - ముఫ్త్ [PDF] డౌన్‌లోడ్ కరెన్

ప్రధానాంశాలు

• బాలాజీ బాజీ రావు 1720 డిసెంబర్ 8న జన్మించాడు.
• ఇతడు మొదటి పీష్వా బాజీరావు కుమారుడు.
• 1740 ఏప్రిల్ లో బాజీరావు మరణానంతరం 1740 ఆగస్టులో ఛత్రపతి షాహు 19 ఏళ్ల బాలాజీని పీష్వాగా ఎన్నుకున్నాడు.
• 1761లో పానిపట్టు యుద్ధంలో మరణించిన విశ్వేశ్వరరావు.
• బాలాజీ బాజీరావు తర్వాత పీష్వాగా ఆయన చిన్నకుమారుడు మొదటి మాధవరావు వచ్చాడు.
• నారాయణరావు, మాధవరావు వారసుడు.

ఇవ్వబడిన పాలకులందరూ మరాఠా కాలానికి చెందినవారు, వారి కాలక్రమం:

• శివాజీ భోంస్లే: 1674-1680
• శంభాజీ : 1680-1689
• రాజారం: 1689-1700
• తారాబాయి: 1700-1707
• షాహు: 1707-1749 (షావుల పాలన పీష్వాల పాలనను, మరాఠా రాజ్యాన్ని మరాఠా కాన్ఫెడరసీగా మార్చింది)
• బాలాజీ విశ్వనాథ్: 1713-1720 (మొదటి పీష్వా)
• బాజీరావు 1: 1720-1740
• బాలాజీ బాజీరావు: 1740-1761

సరైన సమాధానం 1 మరియు 3 మాత్రమే .

ప్రధానాంశాలు

• 1782 లో సాల్బాయ్ ఒప్పందంపై సంతకం చేయబడింది.
  • ఇది మొదటి ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధానికి ముగింపు పలికింది. అందువల్ల, జత 1 సరిగ్గా జతచేయబడింది.
  • సాల్బాయ్ సంధిలోని ప్రధాన నిబంధనలు:
    • సాల్సెట్ ఆంగ్లేయుల ఆధీనంలో కొనసాగాలి.
    • పురంధర్ సంధి (1776) నుండి స్వాధీనం చేసుకున్న మొత్తం భూభాగాన్ని బస్సేన్ తో సహా మరాఠాలకు తిరిగి అప్పగించాలి.
    • గుజరాత్లో ఫతే సింగ్ గైక్వాడ్ యుద్ధానికి ముందు తన వద్ద ఉన్న భూభాగాన్ని తన ఆధీనంలో ఉంచుకోవాలి మరియు పీష్వాకు మునుపటిలా సేవ చేయాలి.
    • రఘునాథరావుకు ఆంగ్లేయులు ఇక ఏ విధమైన మద్దతు ఇవ్వకూడదు. పీష్వా అతనికి నిర్వహణ భత్యం ఇవ్వాలి.
• బాసీన్ సంధి:-
  • ఇది 1802 డిసెంబర్ 31 న సంతకం చేయబడిన ఒప్పందం.
  •  ఈస్టిండియా కంపెనీ మరియు బాజీ రావు II మధ్య ఇది సంతకం చేయబడింది.
  • 1802లో పూనా యుద్ధంలో II.In మాధవరావు మరణానంతరం రెండవ బాజీరావు (రఘునాథరావు కుమారుడు) పీష్వాగా ప్రతిష్ఠించబడ్డాడు. ఇండోర్ హోల్కర్ల అధిపతి యశ్వంతరావు హోల్కర్ పీష్వాలను, సింధియాలను ఓడించాడు.
  • బాజీరావు II బ్రిటిష్ రక్షణ కోరి వారితో బాసిన్ ఒప్పందంపై సంతకం చేశాడు.
  • ఈ ఒడంబడిక ప్రకారం అతను భూభాగాన్ని బ్రిటిష్ వారికి అప్పగించి, అక్కడ బ్రిటిష్ సేనల నిర్వహణకు అంగీకరించాడు.
  • సింధియాలు, భోంస్లేలు ఈ ఒడంబడికను అంగీకరించలేదు. ఇది 1803లో మధ్య భారతదేశంలో రెండవ ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధానికి కారణమైంది. అందువల్ల, జత 2 తప్పుగా జతచేయబడింది.
  • తరువాతి దశలో హోల్కర్లు కూడా ఆంగ్లేయులకు వ్యతిరేకంగా జరిగిన యుద్ధంలో చేరారు.
• పూనా ఒడంబడిక:-
  • 1817లో పీష్వా బాజీరావు II, ఇతర మరాఠా నాయకులు తిరిగి సంఘటితమై బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా సంఘటితమయ్యారు.
  • ఇది మూడవ ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధానికి నాంది పలికింది.
  • పూనాలోని బ్రిటిష్ రెసిడెన్సీపై రెండవ బాజీరావు దాడి చేయగా, నాగపూర్ లోని అప్పాసాహిబ్ పై దాడి చేశాడు.
  • మూడవ ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధంలో మరాఠాలను బ్రిటిష్ వారు ఓడించారు.
  • రెండవ బాజీరావు ఖిర్కీలో ఓడిపోయి 1817 జూన్ లో పూనా ఒడంబడిక అతనితో ముగిసిపోయింది. అందువల్ల, జత 3 సరిగ్గా జతచేయబడింది.

సరైన సమాధానం 1 లేదా 2 కాదు .

కీలక అంశాలు

చౌత్ మరియు సర్దేశ్ముఖి

• 1720 మరియు 1761 మధ్య మరాఠా సామ్రాజ్యం విస్తరించింది.
• ఇది క్రమంగా మొఘల్ సామ్రాజ్యం యొక్క అధికారాన్ని కోల్పోయింది.
• 1720 నాటికి మాల్వా మరియు గుజరాత్ మొఘలుల నుండి స్వాధీనం చేసుకున్నాయి.
• 1730ల నాటికి, మరాఠా రాజు మొత్తం దక్కన్ ద్వీపకల్పానికి అధిపతిగా గుర్తించబడ్డాడు.
• మరాఠాలు మొత్తం ప్రాంతంలో చౌత్ మరియు సర్దేశ్‌ముఖిని వసూలు చేసే హక్కును కలిగి ఉన్నారు.
• చౌత్ మరియు సర్దేశ్‌ముఖి ఆదాయ వనరులు.
• జమీందార్లు క్లెయిమ్ చేసిన భూ ఆదాయంలో చౌత్ 25 శాతం ఉంది మరియు దక్కన్‌లో దీనిని మరాఠాలు సేకరించారు. కాబట్టి, ప్రకటన 1 సరైనది కాదు.
• మరాఠాయేతర ప్రాంతాలపై దాడి చేస్తున్న శివాజీ దళాలకు రక్షణగా మరాఠాలకు ఇది చెల్లించబడింది.
• సర్దేశ్‌ముఖి భూ రెవెన్యూలో 9-10 శాతం డెక్కన్‌లోని ప్రధాన రెవెన్యూ కలెక్టర్‌కు చెల్లించారు. కాబట్టి, ప్రకటన 2 సరైనది కాదు.

అదనపు సమాచారం

• చౌత్ మరియు సర్దేశ్‌ముఖి మరాఠాల పన్నుల ఆవిష్కరణలు కాదు .
• ప్రక్కనే ఉన్న మొఘల్ భూభాగాలపై దాడి చేయకూడదనే వాగ్దానానికి బదులుగా మొఘలులు చౌత్ మరియు సర్దేశ్‌ముఖీలను సేకరించే హక్కును మరాఠాలకు కల్పించారు.
• చౌత్ మరియు సర్దేశ్‌ముఖి అనేవి మరాఠా రాజ్యంలో కాకుండా మొఘల్ సామ్రాజ్యం లేదా దక్కన్ సుల్తానేట్‌ల పొరుగు ప్రాంతాలలో వసూలు చేసిన పన్నులు.
• మరాఠా దాడులను నివారించడానికి మరాఠాలకు చెల్లించిన భూ ఆదాయంలో చౌత్ నాలుగో వంతు.
• మరాఠాలు వారసత్వ హక్కులను దరఖాస్తు చేసిన భూములపై సర్దేశ్‌ముఖి 10% అదనపు పన్ను విధించారు.

సరైన సమాధానం 1 మరియు 3 మాత్రమే .

ప్రధానాంశాలు

• 1782 లో సాల్బాయ్ ఒప్పందంపై సంతకం చేయబడింది.
  • ఇది మొదటి ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధానికి ముగింపు పలికింది. అందువల్ల, జత 1 సరిగ్గా జతచేయబడింది.
  • సాల్బాయ్ సంధిలోని ప్రధాన నిబంధనలు:
    • సాల్సెట్ ఆంగ్లేయుల ఆధీనంలో కొనసాగాలి.
    • పురంధర్ సంధి (1776) నుండి స్వాధీనం చేసుకున్న మొత్తం భూభాగాన్ని బస్సేన్ తో సహా మరాఠాలకు తిరిగి అప్పగించాలి.
    • గుజరాత్లో ఫతే సింగ్ గైక్వాడ్ యుద్ధానికి ముందు తన వద్ద ఉన్న భూభాగాన్ని తన ఆధీనంలో ఉంచుకోవాలి మరియు పీష్వాకు మునుపటిలా సేవ చేయాలి.
    • రఘునాథరావుకు ఆంగ్లేయులు ఇక ఏ విధమైన మద్దతు ఇవ్వకూడదు. పీష్వా అతనికి నిర్వహణ భత్యం ఇవ్వాలి.
• బాసీన్ సంధి:-
  • ఇది 1802 డిసెంబర్ 31 న సంతకం చేయబడిన ఒప్పందం.
  •  ఈస్టిండియా కంపెనీ మరియు బాజీ రావు II మధ్య ఇది సంతకం చేయబడింది.
  • 1802లో పూనా యుద్ధంలో II.In మాధవరావు మరణానంతరం రెండవ బాజీరావు (రఘునాథరావు కుమారుడు) పీష్వాగా ప్రతిష్ఠించబడ్డాడు. ఇండోర్ హోల్కర్ల అధిపతి యశ్వంతరావు హోల్కర్ పీష్వాలను, సింధియాలను ఓడించాడు.
  • బాజీరావు II బ్రిటిష్ రక్షణ కోరి వారితో బాసిన్ ఒప్పందంపై సంతకం చేశాడు.
  • ఈ ఒడంబడిక ప్రకారం అతను భూభాగాన్ని బ్రిటిష్ వారికి అప్పగించి, అక్కడ బ్రిటిష్ సేనల నిర్వహణకు అంగీకరించాడు.
  • సింధియాలు, భోంస్లేలు ఈ ఒడంబడికను అంగీకరించలేదు. ఇది 1803లో మధ్య భారతదేశంలో రెండవ ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధానికి కారణమైంది. అందువల్ల, జత 2 తప్పుగా జతచేయబడింది.
  • తరువాతి దశలో హోల్కర్లు కూడా ఆంగ్లేయులకు వ్యతిరేకంగా జరిగిన యుద్ధంలో చేరారు.
• పూనా ఒడంబడిక:-
  • 1817లో పీష్వా బాజీరావు II, ఇతర మరాఠా నాయకులు తిరిగి సంఘటితమై బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా సంఘటితమయ్యారు.
  • ఇది మూడవ ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధానికి నాంది పలికింది.
  • పూనాలోని బ్రిటిష్ రెసిడెన్సీపై రెండవ బాజీరావు దాడి చేయగా, నాగపూర్ లోని అప్పాసాహిబ్ పై దాడి చేశాడు.
  • మూడవ ఆంగ్లో-మరాఠా యుద్ధంలో మరాఠాలను బ్రిటిష్ వారు ఓడించారు.
  • రెండవ బాజీరావు ఖిర్కీలో ఓడిపోయి 1817 జూన్ లో పూనా ఒడంబడిక అతనితో ముగిసిపోయింది. అందువల్ల, జత 3 సరిగ్గా జతచేయబడింది.

సరైన సమాధానం అమాత్య.

ప్రధానాంశాలు

• మరాఠా సామ్రాజ్యంలో మెరుగైన పరిపాలన కోసం అష్ట ప్రధాన్ మంత్రివర్గ ప్రతినిధి బృందం.
• మరాఠా చక్రవర్తి శివాజీ ఈ సలహా మండలిని ఏర్పాటు చేశారు.
• ఇది 1674 సంవత్సరంలో ఏర్పడింది.
• ముస్లిం మొఘల్ సామ్రాజ్యంపై అతని విజయవంతమైన సైనిక దాడులకు సలహా మండలి దోహదపడింది.
• శివాజీ క్యాబినెట్‌లోని అష్ట ప్రధానులలో ఆర్థిక మంత్రిని అమాత్య అని పిలిచేవారు.
  • అమాత్య సామ్రాజ్యం యొక్క ఖాతాలను నిర్వహించడానికి బాధ్యత వహించాడు.
  • దీనిని గతంలో మజుందార్ అని పిలిచేవారు.

అదనపు సమాచారం

• శివాజీ క్యాబినెట్‌లోని అష్ట ప్రధానులలో ప్రధానమంత్రిని పీష్వా అని పిలిచేవారు.
  • పీష్వా సామ్రాజ్యం యొక్క సాధారణ పరిపాలనకు బాధ్యత వహించాడు.
• శివాజీ యొక్క అష్ట ప్రధానాలలోని 8 సలహా మండలి పేర్లు :
  1. పంత్‌ప్రధాన్ లేదా పీష్వా - ప్రధానమంత్రి.
  2. అమాత్య లేదా మజుందార్ - ఆర్థిక మంత్రి.
  3. షురునవిస్/సచీవ్ - కార్యదర్శి.
  4. వాకియా-నవిస్ - అంతర్గత మంత్రి.
  5. సార్-ఇ-నౌబత్ లేదా సేనాపతి - కమాండర్-ఇన్-చీఫ్.
  6. సుమంత్ / దబీర్ - విదేశాంగ మంత్రి.
  7. న్యాయాధీష్ - ప్రధాన న్యాయమూర్తి.
  8. పండిత్రావు - ప్రధాన పూజారి.

సరైన సమాధానం చౌత్.

 Key Points

• చౌత్ అనేది భారత ఉపఖండంలో మరాఠా సామ్రాజ్యం విధించిన సాధారణ పన్ను లేదా నివాళి.
• చౌత్ 18వ శతాబ్దం ప్రారంభం నుండి విధించబడింది.
• చౌత్ అనేది ఆదాయం లేదా ఉత్పత్తిపై నామమాత్రంగా 25 శాతం విధించబడే వార్షిక పన్ను.
• నామమాత్రపు మొఘల్ పాలనలో ఉన్న భూములపై చౌత్ వసూలు చేయబడింది.

 Additional Information

• " సర్దేశ్ముఖి " చౌత్ పైన అదనంగా 10 శాతం లెవీ విధించబడింది.
• ఇది రాంనగర్‌కు చెందిన కోలి మహారాజా సోమ్ షాచే ప్రారంభించబడింది మరియు ఇది రాజుకు నివాళి.
• చౌత్ యొక్క సంస్కృత అర్థం నాల్గవ వంతు.

సరైన సమాధానం బాజీ రావ్ II .

ప్రధానాంశాలు

• మరాఠా సామ్రాజ్యం  యొక్క  చివరి పీష్వా రెండవ బాజీరావు.
• పూర్వపు పీష్వా రఘునాథపూర్ కుమారుడు బాజీరావు II, మరాఠా సామ్రాజ్యపు చివరి పీష్వా మరియు 1795 నుండి 1818 వరకు పరిపాలించాడు.
•  ధోండుప్ పంత్ అని కూడా పిలువబడే నానా సాహిబ్ చివరి  పీష్వా బాజీరావు II యొక్క దత్తపుత్రుడు.
•  మరాఠా సామ్రాజ్యానికి చెందిన  భారతీయ పీష్వా, నానా సాహిబ్ బ్రిటిష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటుదారులను ప్రేరేపించడం ద్వారా కాన్పూర్ లో తిరుగుబాటుకు నాయకత్వం వహించాడు.

సరైన సమాధానం 1761.

ప్రధానాంశాలు

• మూడవ పానిపట్టు యుద్ధం 1761 జనవరి 14 న ఢిల్లీకి ఉత్తరాన 60 మైళ్ళ (95.5 కిలోమీటర్లు) దూరంలోని పానిపట్టు వద్ద జరిగింది.
• మరాఠా సామ్రాజ్యానికి చెందిన ఉత్తర దండయాత్ర దళం మరియు ఆఫ్ఘనిస్తాన్ రాజు అహ్మద్ షా దుర్రానీ, దోయాబ్ కు చెందిన రోహిల్లా ఆఫ్ఘన్లు, ఔధ్ నవాబు షుజా-ఉద్-దౌలా అనే ఇద్దరు భారతీయ ముస్లిం మిత్రుల సంకీర్ణం మధ్య ఇది జరిగింది.
• ఈ యుద్ధంలో మరాఠాల భారీ అశ్వికదళం మరియు అహ్మద్ షా దుర్రానీ మరియు నజీబ్-ఉద్-దౌలా నేతృత్వంలోని ఆఫ్ఘన్లు మరియు రోహిల్లాల భారీ అశ్వికదళం మరియు మౌంటెడ్ ఫిరంగి (జంబురక్ మరియు జిజైల్) కు వ్యతిరేకంగా పోరాడింది.
• ఈ యుద్ధం 18 వ శతాబ్దంలో జరిగిన అతిపెద్ద యుద్ధంలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది మరియు రెండు సైన్యాల మధ్య క్లాసిక్ ఫార్మేషన్ యుద్ధంలో నివేదించబడిన ఒకే రోజులో అత్యధిక సంఖ్యలో మరణాలను కలిగి ఉంది.

అదనపు సమాచారం

• 1526 ఏప్రిల్ 21 న మొదటి పానిపట్టు యుద్ధం బాబర్ మరియు లోడి రాజవంశం యొక్క ప్రత్యర్థి సైన్యాల మధ్య జరిగింది. ఇది ఉత్తర భారతదేశంలో ఉద్భవించి మొఘల్ సామ్రాజ్యం యొక్క ప్రారంభాన్ని మరియు ఢిల్లీ సుల్తానేట్ ముగింపును సూచిస్తుంది. ఇది భారత ఉపఖండంలో అత్యంత ప్రాధమిక యుద్ధాలలో ఒకటి, గన్పౌడర్ తుపాకులు మరియు రెక్క ఫిరంగిలతో ప్రారంభించి, ఈ యుద్ధంలో మొఘలులు ప్రారంభించారు.
• రెండవ పానిపట్టు యుద్ధం 1556 నవంబరు 5 న హేము సైన్యాలు మరియు ఉత్తర భారతదేశం యొక్క హిందూ చక్రవర్తి అయిన మొఘల్ చక్రవర్తి అక్బర్ మధ్య జరిగింది. ఢిల్లీ యుద్ధంలో తార్ది బేగ్ ఖాన్ నాయకత్వంలోని మొఘలులను ఓడించి, ఢిల్లీలోని పురాణ కోటకు రాజు విక్రమాదిత్యకు అభిషేకం చేయడం ద్వారా హేము కొన్ని వారాల క్రితం ఢిల్లీ మరియు ఆగ్రా రాజ్యాలపై ప్రకటించాడు. ఆగ్రా, ఢిల్లీలను కోల్పోయిన విషయం తెలుసుకున్న అక్బర్, అతని పోషకుడు బైరామ్ ఖాన్, కోల్పోయిన భూభాగాలను తిరిగి పొందడానికి పానిపట్టుకు కవాతు చేశారు. 1526 లో మొదటి పానిపట్టు యుద్ధం జరిగిన ప్రదేశానికి చాలా దూరంలో, రెండు సైన్యాలు పానిపట్టు వద్ద ఘర్షణ పడ్డాయి. 

సరైన సమాధానం క్రీ.శ. 1665.

 Key Points

• 1665 పురందర్ ఒప్పందం జై సింగ్ I మరియు ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్ మధ్య కుదుర్చుకున్నారు.
  • ఈ ఒప్పందం 11 జూన్ 1665న కుదుర్చుకున్నారు.
  • రాజా జై సింగ్ మొఘల్ చక్రవర్తి ఔరంగజేబు తరపున సంతకం చేశారు.
  • శివాజీ చక్రవర్తికి 23 కోటలను లొంగిపోవడానికి అంగీకరించారు, అయితే చక్రవర్తి శివాజీ అధికారాన్ని రాజ్‌గఢ్‌తో సహా 12 కోటలపై గుర్తించారు.
  • శివాజీ తన కుమారుడు షంభాజీ ఆధ్వర్యంలో సామ్రాజ్య సేవకు 5000 సైనికులను సరఫరా చేయడానికి వాగ్దానం చేశాడు మరియు చక్రవర్తి వారి నిర్వహణకు తగిన జాగీర్‌ను కేటాయించడానికి అంగీకరించాడు.

 Additional Information

• జై సింగ్ I అంబర్ రాజు మరియు కచ్వాహ రాజపుత్రుల అధిపతిగా 10 ఏళ్ల వయసులోనే అయ్యారు.
  • రాజా జై సింగ్ రాజా మన్ సింగ్ వారసుడు, మరియు అతను చక్రవర్తి అక్బర్ యొక్క ప్రసిద్ధ నవరత్నాలలో ఒకడు.
  • రాజస్థాన్‌లోని జైపూర్ దగ్గర ఉన్న అమెర్ (లేదా అంబర్) కోట వారి రాజధానిగా ఉండేది.
• శివాజీ భారతదేశంలో మరాఠా సామ్రాజ్యానికి స్థాపకుడు.
  • 1674లో, అతను రాయ్‌గఢ్‌లో తన రాజ్యంలో ఛత్రపతి (రాజు)గా అధికారికంగా అభిషేకం చేయబడ్డాడు.

సరైన సమాధానం అహ్మద్​ షా అబ్దాలీ మరియు మరాఠాలు.

Key Points

• మూడవ పానిపట్ యుద్ధం:
  • ఇది 1761లో మరాఠా సామ్రాజ్యం మరియు ఆఫ్ఘన్ సైన్యం (అహ్మద్ షా అబ్దాలీ) మధ్య జరిగింది.
  • ఫలితంగా సట్లెజ్ నదికి ఉత్తరాన అబ్దాలీ వరకు పంజాబ్‌పై మరాఠాలు ఆధిపత్యాన్ని కోల్పోయారు.
  • నజీబ్-ఉద్-దౌలా నేతృత్వంలోని రోహిల్లాలు, దోయాబ్ ప్రాంతానికి చెందిన ఆఫ్ఘన్లు, అంబ్, సుబా ఖాన్ మరియు అవధ్, షుజా-ఉద్-దౌలా.
  • మరాఠా సైన్యానికి ఛత్రపతి (మరాఠా రాజు) మరియు పీష్వా (మరాఠా ప్రధాన మంత్రి) తర్వాత అధికారంలో మూడవ స్థానంలో ఉన్న సదాశివరావు భావు నాయకత్వం వహించాడు.
  • ప్రధాన మరాఠా సైన్యం పీష్వాతో దక్కన్‌లో ఉంది.
  • చివరకు, అహ్మద్ షా అబ్దాలీ నేతృత్వంలోని ఆఫ్ఘన్ సైన్యం యుద్ధంలో విజయం సాధించింది. ఈ యుద్ధం మరాఠా సామ్రాజ్య పతనానికి కారణమైంది.​

Important Points

• మొదటి పానిపట్ యుద్ధం 1526 బాబర్ మరియు ఇబ్రహీం లోడీ మధ్య జరిగింది. ఈ యుద్ధం మొఘల్ సామ్రాజ్యానికి పునాది వేసింది.
• రెండవ పానిపట్ యుద్ధం 1556లో మొఘల్ రాజు అక్బర్ మరియు హిందూ రాజు హేము మధ్య జరిగిన యుద్ధంలో హేము ఓడిపోయాడు.
• హల్దీఘాటి యుద్ధం 1576 జూన్ 18న మహారాణా ప్రతాప్ మరియు మొఘల్ చక్రవర్తి అక్బర్ మధ్య జరిగింది.

సరైన సమాధానం 1674.

ప్రధానాంశాలు

• జూన్ 6, 1674న, శివాజీ మహారాజ్ మరాఠా సామ్రాజ్య రాజధానిగా పనిచేసిన రాయగడ కోటలో పట్టాభిషేకం చేయబడ్డాడు.
• రాయ్‌గఢ్ కోట ముంబైకి 170 కిలోమీటర్ల దూరంలో పొరుగున ఉన్న రాయ్‌గఢ్ జిల్లాలో ఉంది.
• శివాజీ భోంసాలే I, సాధారణంగా ఛత్రపతి శివాజీ అని పిలుస్తారు, ఒక భారతీయ చక్రవర్తి మరియు మరాఠా భోంస్లే వంశ సభ్యుడు.
• మరాఠా సామ్రాజ్యం బీజాపూర్ యొక్క క్షీణిస్తున్న ఆదిల్షాహి సుల్తానేట్ నుండి శివాజీ ఒక ఎన్‌క్లేవ్‌ను చెక్కినప్పుడు స్థాపించబడింది.
• 1674లో రాయ్‌గఢ్‌లో, అతను అధికారికంగా తన డొమైన్‌కు ఛత్రపతి (చక్రవర్తి) పట్టాభిషేకం చేయబడ్డాడు.

ముఖ్యమైన పాయింట్లు

• జూన్ 6, 1674న, రాయ్‌ఘడ్ కోటలో జరిగిన అద్భుతమైన వేడుకలో శివాజీ మరాఠా స్వరాజ్ రాజుగా పట్టాభిషేకం చేయబడ్డాడు.
• ఇది హిందూ క్యాలెండర్ ప్రకారం 1596 సంవత్సరంలో జ్యేష్ఠ మాసం మొదటి పక్షం 13వ రోజు (త్రయోదశి) జరిగింది.
  • భీకర యోధుడు, హిందువులను ఏకం చేసేవాడు మరియు మొఘలుల బద్ధ శత్రువు, ఛత్రపతి శివాజీ అన్ని మతాలను సమానంగా గౌరవించే వీర రాజు మరియు లౌకిక పాలకుడు.
  • మరాఠా సామ్రాజ్య స్థాపకుడు 1674వ సంవత్సరంలో జూన్ 6న అధికారికంగా రాయగడ ఛత్రపతిగా పట్టాభిషేకం చేయబడ్డాడు.

అదనపు సమాచారం

• అతని జీవితం మరియు వారసత్వాన్ని పరిశీలించండి:
  • ఒక భారతీయ యోధుడు రాజు మరియు భోంస్లే మరాఠా వంశానికి చెందిన సభ్యుడు, శివాజీ 1674లో రాయ్‌గఢ్‌లో తన రాజ్యం యొక్క ఛత్రపతి (చక్రవర్తి)గా అధికారికంగా పట్టాభిషేకం చేయబడ్డాడు.
  • శివాజీని 12 సంవత్సరాల వయస్సులో బెంగుళూరు గవర్నర్‌గా ఉన్న అతని తండ్రి షాహాజీ రాజే భోసలే బెంగళూరుకు తీసుకెళ్లారు.
  • బెంగుళూరులో, శివాజీ సైనిక వ్యూహాలు, స్టేట్‌క్రాఫ్ట్ మరియు హిందూ మతం మరియు తత్వశాస్త్రంలో మరింత అధికారిక శిక్షణ పొందారు.
  • అతను తన మొదటి భార్య సాయిబాయి నింబాల్కర్‌ను కూడా కలుసుకున్నాడు మరియు వివాహం చేసుకున్నాడు.
  • హిందూ మతంలోకి మారాలనుకునే వారికి సహాయం చేశాడు
  • క్రమశిక్షణ కలిగిన సైనిక మరియు చక్కని నిర్మాణాత్మక పరిపాలనా సంస్థల సహాయంతో, శివాజీ సమర్థమైన మరియు ప్రగతిశీల పౌర పాలనను స్థాపించాడు.
  • అతను అనేక మంది ముస్లింలను తన సైనిక శ్రేణిలో చేర్చుకున్నాడు: ఇబ్రహీం ఖాన్ మరియు దౌలత్ ఖాన్ నౌకాదళంలో ప్రముఖులు, సిద్ది ఇబ్రహీం అతని ఫిరంగిదళానికి అధిపతి.
  • శివాజీ తన సైన్యాన్ని 2,000 మంది సైనికుల నుండి 100,000 వరకు విస్తరించాడు మరియు గోవా మరియు కొంకణ్ తీరప్రాంతాన్ని రక్షించడానికి నౌకాదళాన్ని స్థాపించాడు.
  • అతను భారతీయ రాజులలో దాని ప్రాముఖ్యతను గుర్తించిన మొదటి వ్యక్తి; విజయదుర్గ్, సింధుదుర్గ్ మరియు జైగడ్‌లలో నావికా కోటలు నిర్మించబడ్డాయి, రత్నగిరిలో నౌకాదళ నౌకల మరమ్మత్తు కోసం రేవులను ఏర్పాటు చేశారు.
    భక్తుడైన హిందువు, శివాజీ తన సహ-మతవాదులను ఏకం చేయాలని మరియు సంస్కృతం మరియు హిందూ రాజకీయ సంప్రదాయాలను ప్రోత్సహించాలని కోరుకున్నాడు; అతని ఆస్థానంలో పర్షియన్ స్థానంలో మరాఠీ వచ్చింది.
  • అతను బ్రిటిష్ చరిత్రకారులచే 'బందిపోటు'గా కొట్టివేయబడ్డాడు మరియు గొప్ప హిందూ రాజుగా అతని వారసత్వం స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం సమయంలో తిరిగి వ్రాయబడింది.
  • 1657 వరకు, శివాజీ మొఘల్ సామ్రాజ్యంతో శాంతియుత సంబంధాలను కొనసాగించాడు.
  • బీజాపూర్ కోటలు మరియు గ్రామాలు అతని ఆధీనంలో ఉన్నంత కాలం అతను బీజాపూర్‌ను జయించడంలో ఔరంగజేబుకు తన సహాయాన్ని అందించాడు.
  • మార్చి 1657లో ప్రారంభమైన రెండు పక్షాల మధ్య ఘర్షణలు అనేక అసంకల్పిత యుద్ధాలకు దారితీశాయి.
  • శివాజీ సైన్యాన్ని నిర్వహించడానికి ఫైనాన్స్ అవసరమని భావించాడు మరియు మొఘల్ నగరమైన సూరత్‌ను దోచుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నాడు
  • ధైర్య యోధుడు 1680లో మరణించాడు, కానీ ఇప్పటికీ అతని ధైర్యం మరియు తెలివితేటలకు ప్రసిద్ధి చెందాడు.
  • అతను రెండు శతాబ్దాల పాటు కొనసాగిన హిందూ సామ్రాజ్యానికి పునాది వేశాడు.
  • అలాగే, శివాజీ తన ధైర్యసాహసాలు మరియు సైనిక చతురత కోసం తరతరాలుగా స్ఫూర్తి మరియు గర్వకారణంగా ఎల్లప్పుడూ పేరు పొందుతాడు.

సరైన సమాధానం మూడవ పానిపట్ యుద్ధం .

• అహ్మద్ షా అబ్దాలీ మూడవ పానిపట్ యుద్ధంలో మరాఠాలను ఓడించాడు .

అదనపు సమాచారం మూడు పానిపట్ యుద్ధం ఉంది.

ప్రధానాంశాలు

మరాఠా సామ్రాజ్యం(1674-1818):

• ఛత్రపతి శివాజీ మరాఠా సామ్రాజ్య స్థాపకుడు.
• సతారా మరాఠా రాజ్యానికి రాజధానిగా 14 చదరపు కిలోమీటరులో విస్తరించి ఉంది.
• ఈ భూమికి గొప్ప వారసత్వం ఉంది.
• అనేక మంది గొప్ప యోధులు, రాజులు, సాధువులు మరియు గొప్ప వ్యక్తులు మహారాష్ట్ర చరిత్రలో తమ చారిత్రక ఆధారాలను సృష్టించారు.
• దక్కన్‌పై మొదటి ముసల్మాన్ దండయాత్ర 1296లో జరిగింది.
• సతారాను 1607 వరకు ముస్లింలు పాలించారు.
• 1636లో నిజాం షాహీ రాజవంశం అంతమైంది.
• మూడవ పానిపట్టు యుద్ధం స్థానంలో పానిపట్ జనవరి 1761 14న పానిపట్టులో జరిగింది

ముఖ్యమైన పాయింట్లు

ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్:

• ఛత్రపతి శివాజీ మహారాజ్ 1674లో మరాఠా రాజ్యానికి ఛత్రపతిగా (పట్టాభిషేకం) పట్టాభిషేకం చేశారు.
• అతను షాహాజీ రెండవ కుమారుడు.
• అతను మరాఠా జాతి సృష్టికర్త.
• అతను మాల్వా, కొంకణ్ మరియు దేశ్ ప్రాంతాల నుండి మరాఠా ముఖ్యులను ఒక చిన్న రాజ్యాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఏకం చేశాడు.
• 1647లో  తన సంరక్షకుడు కోనదేవ్ మరణించిన తరువాత వంశపారంపర్యంగా వచ్చిన జాగీర్ ను అతను తన ఆధీనంలోకి తీసుకున్నాడు.
• 1630లో శివనర్ కొండ ఫోర్ట్లో జన్మించాడు.
• అతను చిన్న వయస్సులోనే తన సైనిక వృత్తిని ప్రారంభించాడు.
• అతను 1646లో టోరాన్ యొక్క ఫోర్ట్ ను స్వాధీనం చేసుకున్నాడు.
• 1674లో  శివాజీ రాయగ్రహాన్ని తన రాజధానిగా చేసుకుని పట్టాభిషేకం జరుపుకోవడంతో  పాటు 'చత్రపతి' బిరుదును స్వీకరించాడు.
• అతను 1680 లో తన 53వ ఏట మరణించాడు.

ఆ విధంగా శివాజీ "మరాఠా సామ్రాజ్యానికి" స్థాపకుడు.

అదనపు సమాచారం

మహారాణా ప్రతాప్:

• మహారాణా ప్రతాప్ మేవార్ రాజపుత్రుల సిసోడియా వంశానికి చెందినవాడు.
• ఆయన 1540 మే 9నరాజుఉదయ్ సింగ్ 2, రాణి జైవంత బాయిలకు జన్మించారు.
• ఉదయసింగ్ మరణానంతరం 1572లో మేవార్ రాజు అయ్యాడు.
• 1597 జనవరి 19న మేవార్ లోని చావండ్లో  57 ఏళ్ల వయసులో మరణించాడు.

తేగ్ బహదూర్

• తొమ్మిదవ సిక్కు గురువు  తేగ్ బహదూర్ శిరచ్ఛేదం చేయబడిన తల మరియు శరీరాన్ని తొలగించకుండా ఔరంగజేబు చక్రవర్తి అందరినీ నిషేధించాడు.

తాంతియా తోపే:

• తాంతియా తోపే అసలు పేరు రామచంద్ర పాండురంగ.
• అతను నానా సాహిబ్/ధోండు పంత్ మరియు అజిముల్లా ఖాన్లతో పాటు  కాన్పూర్ నుండి 1857 తిరుగుబాటుకు నాయకుడు.
• 1859 ఏప్రిల్ 18న ఉరితీయబడ్డాడు.

సరైన సమాధానం హోల్కర్.

• హోల్కర్ రాజవంశ పాలకులు భారతదేశంలో ఇండోర్ యొక్క మరాఠా పాలకులు, ధంగర్ మూలంలో ఉండేవారు మరియు వారు ఇండోర్ ను పాలించారు.
• హోల్కర్లు పేష్వా బాజీరావ్ I ఆధ్వర్యంలో జనరల్స్, మరియు ఆ తరువాత వారు తమ రాజవంశాన్ని స్థాపించారు.
• మల్హర్ రావు హోల్కర్ తన సొంత సామర్ధ్యంతో రైతుల మూలాలు నుండి లేచి హోల్కర్ రాజవంశాన్ని స్థాపించాడు.
• మల్హర్ రావు హోల్కర్ తన సొంత రాజవంశాన్ని స్థాపించడానికి ముందు మాల్వా ప్రాంతంలో మరాఠా సైన్యాన్ని నడిపించాడు.

సింధియా రాజవంశం

• సింధియా రాజవంశం పేష్వా బాజీరావుకు చెందిన మరాఠా సర్దార్ అయిన రానోజీ షిండే చేత స్థాపించబడింది .
• సింధియా రాజవంశం (మహారాష్ట్రలో షిండేగా ప్రసిద్ది చెందింది), ఇది హిందూ మరాఠా రాజవంశం, ఇది పూర్వపు గ్వాలియర్ రాష్ట్రాన్ని పరిపాలించింది .
• గ్వాలియర్ రాష్ట్రం 18వ -19వ శతాబ్దాలలో మరాఠా సమాఖ్యలో ఒక భాగం, మరియు తరువాతి శతాబ్దాలలో వలసరాజ్యాల బ్రిటిష్ ప్రభుత్వానికి చెందిన రాచరిక రాజ్యం.
• 1947లో భారత సార్వభౌమాధికారం తరువాత, సింధియా కుటుంబానికి చెందిన కొందరు భారత రాజకీయాల్లో చేరారు .