Mapping MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Mapping - मोफत PDF डाउनलोड करा

बंगालचा उपसागर हे योग्य उत्तर आहे.

Important Points

• पाल्कची सामुद्रधुनी ही भारत आणि श्रीलंकेला विलग करणारे एक जलस्रोत आहे.
• पाल्कची सामुद्रधुनी ही श्रीलंकेतील जाफना जिल्हा आणि भारतातील तमिळनाडू राज्य यांच्यामधील एक जलस्रोत आहे.
• पाल्कची सामुद्रधुनी ईशान्येकडील बंगालच्या उपसागराला नैऋत्येकडील पाल्कच्या उपसागराशी जोडते.
• कंपनी राजवटीत मद्रासचे गव्हर्नर रॉबर्ट पाल्क यांच्या नावावरून पाल्कच्या सामुद्रधुनीचे नाव देण्यात आले आहे.
• तामिळनाडूची वैगाई नदी पाल्क सामुद्रधुनीत वाहते.

Additional Information

• रॅडक्लिफ लाईन ही भारत आणि पाकिस्तानमधील सीमारेषा आहे.
• मॅकमोहन रेषा ही ईशान्य भारत आणि चीनमधील सीमारेषा आहे.

पर्याय 4 योग्य आहे.

In News

• बंगालची जलतरणपटू सयोनी दासहिने नुकतीच जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी ओलांडली असून अशी कामगिरी करणारी ती पहिली आशियाई महिला ठरली आहे. सामुद्रधुनीचे सामरिक स्थान आणि व्यस्त जलमार्गाच्या महत्त्वामुळे हा एक महत्त्वपूर्ण सागरी मार्ग बनला आहे.

Key Points

• जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी युरोप आणि आफ्रिका खंडाला विलग करते आणि भूमध्य समुद्राला अटलांटिक महासागराशी जोडते. म्हणून, विधान 1 योग्य आहे.
• या सामुद्रधुनीची सीमा स्पेन, जिब्राल्टर (ब्रिटीश परदेशी प्रदेश), मोरोक्को आणि सेउटाच्या स्पॅनिश प्रदेशाने वेढलेली आहे. म्हणून, विधान 2 योग्य आहे.
• युरोप आणि आफ्रिकेमधील सर्वात अरुंद बिंदू सुमारे 13 किमी आहे, जो मोरोक्कोच्या पॉइंट सायर्स आणि स्पेनच्या पॉइंट मॅरोक्वी दरम्यान आहे, परंतु सामुद्रधुनीतील आणखी एक बिंदू, रॉक ऑफ जिब्राल्टर आणि माउंट हाचो दरम्यान, सुमारे 23 किमी आहे. म्हणून, विधान 3 योग्य आहे.
• भूगर्भीय अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, आफ्रिकन भूपट्टाच्या उत्तरेकडे युरोपियन भूपट्टाकडे होणाऱ्या हालचालीमुळे ही सामुद्रधुनी तयार झाली आहे. म्हणून, विधान 4 योग्य आहे.

आफ्रिका हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• ॲटलास पर्वत ही आफ्रिकेच्या वायव्य भागातील एक पर्वतराजी आहे.
• ते मोरोक्को, अल्जेरिया आणि ट्युनिशियासह अनेक देशांमध्ये विस्तारतात.
• श्रेणी अंदाजे 2,500 किमी (1,600 मैल) पेक्षा जास्त पसरलेली आहे.
• ऍटलस पर्वतातील सर्वोच्च शिखर म्हणजे तूबकल , जे 4,167 मीटर (13,671 फूट) उंचीवर पोहोचते आणि नैऋत्य मोरोक्कोमध्ये आहे.
• ऍटलस पर्वत भूमध्य आणि अटलांटिक किनारपट्टी सहारा वाळवंटापासून वेगळे करतात.
• अनेक स्थानिक प्रजातींसह समृद्ध जैवविविधतेसाठी ही श्रेणी महत्त्वाची आहे.
• ॲटलास पर्वत हे लोहखनिज, शिसे आणि फॉस्फेट्ससह त्यांच्या महत्त्वपूर्ण खनिज संसाधनांसाठी देखील ओळखले जातात.

Additional Information

• दक्षिण अमेरिका
  • दक्षिण अमेरिका अँडीज पर्वतांसाठी ओळखली जाते, जी जगातील सर्वात लांब महाद्वीपीय पर्वतश्रेणी आहे.
  • अँडीज सात देशांमध्ये पसरलेला आहे: व्हेनेझुएला, कोलंबिया, इक्वेडोर, पेरू, बोलिव्हिया, चिली आणि अर्जेंटिना.
  • अँडीजमधील सर्वोच्च शिखर अकोन्कागुआ आहे, जे 6,959 मीटर (22,831 फूट) आहे.
• आशिया
  • आशिया हे हिमालयाचे घर आहे, जगातील सर्वात उंच पर्वतश्रेणी.
  • हिमालयात पाच देश आहेत: भूतान, चीन, भारत, नेपाळ आणि पाकिस्तान.
  • हिमालयातील सर्वोच्च शिखर माउंट एव्हरेस्ट आहे, जे 8,848 मीटर (29,029 फूट) उंच आहे.
• उत्तर अमेरीका
  • उत्तर अमेरिकेत रॉकी पर्वत आहेत, ही एक प्रमुख पर्वतश्रेणी आहे जी कॅनडा ते युनायटेड स्टेट्सपर्यंत पसरलेली आहे.
  • रॉकीजमधील सर्वोच्च शिखर कोलोरॅडोमधील माउंट एल्बर्ट आहे, जे 4,401 मीटर (14,440 फूट) आहे.
  • उत्तर अमेरिकेतील आणखी एक महत्त्वाची श्रेणी म्हणजे ॲपलाचियन पर्वत , कॅनडा ते अमेरिकेतील मध्य अलाबामापर्यंत विस्तारलेला आहे.

योग्य उत्तर युक्रेन आहे.

• काळा समुद्र अटलांटिक महासागराचा एक सीमांत समुद्र आहे जो पूर्व युरोप आणि पश्चिम आशिया दरम्यान स्थित आहे
• शेजारी देश
• हा सहा देशांच्या सीमेवर आहे
  1. रोमानिया आणि बल्गेरिया- पश्चिम
  2. युक्रेन, रशिया आणि जॉर्जिया - उत्तर आणि पूर्व
  3. दक्षिण तुर्की.
• ​एजियन समुद्रामार्गे भूमध्य समुद्रामध्ये काळा समुद्र मिसळतो
• बॉसफोरस समुद्रधुनी ही मारमार समुद्राशी जोडली.
• काळ्या समुद्रामध्ये मेरोमिक्टिक डोहासह जगातील पाण्याचा सर्वात मोठा साठा आहे,  मेरोमिक्टिक तलावामध्ये एक पाण्याचा थर आहे जो एकमेकात मिसळत नाही.

अमेझॉन हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• पाण्याच्या विसर्गाच्या प्रमाणानुसार, अमेझॉन नदी ही जगातील सर्वात मोठी नदी आहे.
• ती अटलांटिक महासागरात प्रति सेकंद सुमारे 2,09,000 घन मीटर पाणी सोडते.
• ही नदी दक्षिण अमेरिकेतील अनेक देशांमधून, मुख्यतः ब्राझील, पेरू आणि कोलंबिया, वाहते.
• अमेझॉन नदीच्या जलवाहिन्यांचे क्षेत्रफळ सुमारे 7 दशलक्ष चौरस किलोमीटर आहे.
• अमेझॉन जगातील महासागरांमध्ये होणाऱ्या एकूण नदीच्या पाण्याच्या विसर्गाच्या सुमारे 20% योगदान देते.

Additional Information

• जलनिस्सारण खोरे:
  • अमेझॉन नदीचे जलनिस्सारण खोरे जगातील सर्वात मोठे आहे, जे दक्षिण अमेरिकेच्या सुमारे 40% भाग व्यापते.
  • ते नऊ देशांमध्ये पसरलेले आहे: ज्यात ब्राझील, पेरू, कोलंबिया, व्हेनेझुएला, इक्वेडोर, बोलिव्हिया, गुयाना, सुरीनाम आणि फ्रेंच गुयाना यांचा समावेश आहे.
• नदीची लांबी:
  • अमेझॉन नदीच्या लांबीबाबत दीर्घकाळापासून वाद आहे.
  • अलीकडील अभ्यासांनी असे सूचित केले आहे की, ती नाईल नदीपेक्षा थोडी लांब असू शकते, ज्यामुळे ती जगातील सर्वात लांब नदी बनते.
• अमेझॉन वर्षावने:
  • ही नदी अमेझॉन वर्षावनातून वाहते, जे जगातील सर्वात मोठे उष्णकटिबंधीय वर्षावन आहे.
  • या वर्षावनाला त्याच्या कार्बन डायऑक्साइड शोषण आणि ऑक्सिजन उत्पादनाच्या विस्तृत क्षमतेमुळे अनेकदा "पृथ्वीची फुफ्फुसे" असे संबोधले जाते.
• जैवविविधता:
  • अमेझॉन नदीचे खोरे अविश्वसनीयपणे विविध वनस्पती व प्राण्यांचे घर आहे.
  • यामध्ये 3,000 पेक्षा जास्त मत्स्य प्रजाती समाविष्ट आहेत, ज्यापैकी अनेक अमेझॉन परिसंस्थेसाठी विशिष्ट आहेत.

बरोबर उत्तर फ्रान्स आणि जर्मनी आहे.

Key Points 

• मॅगिनॉट लाइन ही फ्रान्समधील एक संरक्षणात्मक रेषा आहे.
• ही 1930 मध्ये बांधली गेली.
• मॅगिनॉट लाइन ही पहिल्या महायुद्धादरम्यान जर्मन हल्ल्यापासून बचाव करण्यासाठी तटबंदीची अत्यंत विकसित केलेली साखळी होती.

Additional Information 

योग्य उत्तर माजुली द्वीप हे आहे.

Important Points

• गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डने जगातील सर्वात मोठे नदी द्विप्न म्हणून माजुलीचे नाव नोंदवले आहे.
• हे सुंदर नदीचे द्वीप आसाममधील ब्रह्मपुत्रा नदीवर स्थित आहे.
• हे दक्षिणेकडील ब्रह्मपुत्रा नदी आणि उत्तरेकडील सुबनसिरी नदीने जोडलेली ब्रह्मपुत्रेची एक प्रत्यागत धारा, खेरकुटिया झुती यांच्या संगमाने तयार झाले आहे
• या द्वीपावर मिसिंग, देवरी आणि सोनोवाल कचरी या जमातीची लोकवस्ती आहे.
• या द्वीपावरील लोक मिसिंग, आसामी आणि देवरी या भाषा बोलतात.
• हे सुमारे 1,60,000 लोकांचे घर आहे आणि नव-वैष्णव आसामी संस्कृतीचे केंद्र आहे.
• हे सुमारे 880 चौरस किमी क्षेत्र व्यापते आणि आसामच्या लोकप्रिय पर्यटन स्थळांपैकी एक आहे.
• ब्रह्मपुत्रा नदीला नियमितपणे येणाऱ्या पुरामुळे माजुलीची मोठ्या प्रमाणात धूप होत आहे.
• असा अंदाज आहे की गेल्या 30-40 वर्षांत धूप झाल्यामुळे याचा अंदाजे एक तृतीयांश भूभाग गमावला आहे.
• हे पूर्वी जोरहाट जिल्ह्याचे अंतर्गत एक उपविभाग होते जे अलीकडेच एक जिल्हा घोषित करण्यात आले आहे.
• युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या तात्पुरत्या यादीतही याच समावेश करण्यात आला आहे.

माजुली बेट

योग्य उत्तर जिब्राल्टर आहे.

Key Points

• जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी
  • जिब्राल्टरची सामुद्रधुनी अटलांटिक महासागर आणि भूमध्य समुद्राला जोडते आणि युरोप खंडातील स्पेनला आफ्रिका  खंडातील मोरोक्कोपासून  विभक्त करते.

​

• म्हणून पर्याय 3 योग्य आहे​.

Additional Information

• ​सुंदा सामुद्रधुनी
  • सुंदा सामुद्रधुनी, इंडोनेशियन सेलाट सुंदा, जावा (पूर्व) आणि सुमात्रा बेट यांदरम्यान 16-70 मैल (26-110 किमी) रुंद एक जलवाहिनी आहे.
  • सुंद्रा सामुद्रधुनी हा हिंदी महासागरास पूर्व आशियाशी जोडणारा एक महत्त्वाचा रस्ता आहे.

• तैवान सामुद्रधुनी
  • तैवान सामुद्रधुनी, ज्याला फॉर्मोसा सामुद्रधुनी म्हणून देखील ओळखले जाते, ही 180 किमी रूंद सामुद्रधुनी आहे जी तैवान आणि आशिया खंड यांना विभक्त करते.
  • ही सामुद्रधुनी सध्या दक्षिण चीन समुद्राचा भाग आहे आणि उत्तर चीन समुद्राला पूर्व चीन समुद्राशी जोडते.
  • सर्वात अरुंद भाग 130 किमी रूंदीचा आहे.

• त्सुशिमा सामुद्रधुनी
  • त्सुशिमा सामुद्रधुनी किंवा पूर्वीय सामुद्रधुनी कोरिया आणि जपान दरम्यान स्थित कोरियन सामुद्रधुनीतील जलवाहिनी आहे, जी जपान समुद्र, पिवळा समुद्र आणि पूर्व चीन समुद्र यांना जोडते.

योग्य उत्तर 9 आहे.

Important Points

• भारताची किनारपट्टी 7516.6 किमी आहे.
• भारतामध्ये, नऊ राज्यांना किनारपट्टी आहे.
• गुजरात, महाराष्ट्र, गोवा, कर्नाटक, केरळ, तामिळनाडू, आंध्रप्रदेश, ओडिशा, पश्चिम बंगाल ही राज्ये आहेत.
• चार केंद्रशासित प्रदेशांना देखील समुद्रकिनारा लाभला आहे.
  • दमण व दीव
  • पुद्दुचेरी
  • अंदमान-निकोबार द्वीपसमूह (बंगालचा उपसागर)
  • लक्षद्वीप द्वीपसमूह (अरबी समुद्र) 
• गुजरातला भारतातील सर्वात लांब किनारपट्टी आहे आणि ही किनारपट्टी अरबी समुद्राने वेढली आहे.
• भारत सरकारचा सागरमाला प्रकल्प हा भारताच्या विकासाला हातभार लावण्यासाठी भारतीय बंदरे आणि किनारपट्टीचे आधुनिकीकरण करण्याचा एक धोरणात्मक आणि ग्राहक-केंद्रित उपक्रम आहे.

योग्य उत्तर यूएसए आणि कॅनडा आहे.

• 49 वी समांतर यूएसए आणि कॅनडा यांच्यातील सीमारेषा आहे.

Key Points

• 49 वा समांतर:
  • 49 वा समांतर उत्तर गोलार्धात आहे.
  • हे अक्षांशाचे वर्तुळ आहे जे पृथ्वीच्या विषुववृत्ताच्या 49° उत्तरेस आहे.
  • 1818 च्या अँग्लो-अमेरिकन कन्व्हेन्शन आणि 1846 च्या ओरेगॉन करारानंतर त्याचे सीमांकन करण्यात आले.
  • ही ओळ उत्तर यूएसए आणि कॅनडामधील आंतरराष्ट्रीय सीमा देखील बनवते.

Additional Information

काही आंतरराष्ट्रीय सीमा आहेत:

बल्गेरिया हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• चीनची बल्गेरियासोबत आपली सीमा सामायिक करत नाही.
• चीन:
  • चीन, अधिकृतपणे पीपल्स रिपब्लिक ऑफ चायना म्हणून ओळखला जातो, हा पूर्व आशियातील एक देश आहे.
  • हा सुमारे 9.6 दशलक्ष चौरस किलोमीटर क्षेत्र व्यापतो.
  • चीन, 14 सार्वभौम देशांशी आपल्या सीमा सामायिक करतो.
  • ते देश: अफगाणिस्तान, भूतान, भारत, कझाकिस्तान, किर्गिस्तान, लाओस, मंगोलिया, म्यानमार, नेपाळ, उत्तर कोरिया, रशिया, ताजिकिस्तान आणि व्हिएतनाम.

योग्य उत्तर नेपाळ आहे.

Key Points

• नेपाळची सीमा 5 राज्यांशी सामायिक आहे उदाहरणार्थ; उत्तराखंड, उत्तर प्रदेश, बिहार, पश्चिम बंगाल, सिक्कीम.
  • भारताची नेपाळशी जवळपास 1752 किमी लांबीची सीमारेषा आहे.
• भारतातील चार राज्यांशी चीनच्या सीमा सामायिक आहेत.
  • ती राज्ये हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, सिक्कीम आणि अरुणाचल प्रदेश आहेत.
  • लडाख हा आता स्वतंत्र केंद्रशासित प्रदेश आहे आणि जम्मू-काश्मीरचा भाग नाही.
  • भारताची चीनशी 3488 किलोमीटर लांबीची सीमा आहे.
• भारतातील तीन राज्यांशी पाकिस्तानच्या सीमा सामायिक आहेत.
  • भारताची पाकिस्तानशी जवळपास 3310 किलोमीटर लांबीची सीमारेषा आहे.
  • ती राज्ये  गुजरात, पंजाब, राजस्थान आहेत.
  • आणि जम्मू काश्मीर आणि लडाख यांचीही सीमा आहे परंतु ते केंद्रशासित प्रदेश आहेत.
• भारतातील चार राज्यांशी भूतानच्या सीमा सामायिक आहेत.
  • ती राज्ये सिक्कीम, पश्चिम बंगाल, अरुणाचल प्रदेश आणि आसाम आहेत.
• भारतातील चार राज्यांशी ​म्यानमारच्या सीमा सामायिक आहेत.
  • ती राज्ये अरुणाचल प्रदेश, नागालँड, मणिपूर आणि मिझोराम आहेत.

Confusion Points

• चीन आणि पाकिस्तान सह एकूण 5 (राज्य + केंद्रशासित प्रदेश) सीमा सामायिक आहेत.
• येथे प्रश्नात केंद्रशासित प्रदेश नमूद केलेले नाहीत.
  • चीन: हिमाचल प्रदेश, उत्तराखंड, सिक्कीम आणि अरुणाचल प्रदेश. (राज्ये)
    • लडाख (केंद्रशासित प्रदेश)
  • पाकिस्तान: गुजरात, पंजाब, राजस्थान. (राज्य)
    • जम्मू काश्मीर आणि लडाख (केंद्रशासित प्रदेश)

• बांग्लादेशची सीमा भारताच्या पश्चिम बंगाल, आसाम, मेघालय, त्रिपुरा आणि मिझोराम या राज्यांना लागून आहे.
  • भारताची बांग्लादेशाशी सर्वात लांब आंतरराष्ट्रीय सीमा आहे कारण ती सुमारे 4096.7 किमीची सीमारेषा सामायिक आहे.

​​

योग्य उत्तर मिझोरम आहे.

• ब्लू माऊंटन पीक मिझोरममध्ये आहे.
• ब्लू माऊंटन फवंगपुई म्हणूनही ओळखले जाते.
• हे मिझो हिल्स मधील सर्वात उंच पर्वत शिखर आहे.
• ब्लू माउंटनची उंची 2157 मी आहे.

भारतातील सर्वोच्च शिखरः

बरोबर उत्तर आहे धुपगड .

• धुपगड हे सातपुडा पर्वतरांगातील सर्वोच्च शिखर आहे.

मुख्य मुद्दे

• सातपुडा पर्वतरांगा दख्खनच्या पठाराचा एक भाग आहे.
• ही सात पर्वतांची मालिका आहे. म्हणून सातपुडा म्हणतात.
• ते विंध्यांच्या दक्षिणेकडे पूर्व-पश्चिम दिशेने आणि नर्मदा आणि तापी यांच्यामध्ये, या नद्यांना अंदाजे समांतर वाहते.
  ते सुमारे 900 किमी अंतरापर्यंत पसरते.
• 1,350 मीटर उंच असलेले धुपगड हे महादेव टेकड्यांवर पचमढीजवळ आहे.

अतिरिक्त माहिती

• कळसूबाई हे महाराष्ट्रातील सर्वोच्च शिखर आहे.
  • हे पश्चिम घाटात आहे.
• दोड्डाबेट्टा हे निलगिरी टेकड्यांचे सर्वोच्च शिखर आहे.
• अनामुडी हे पश्चिम घाटातील सर्वोच्च शिखर आहे.

योग्य उत्तर आहे ओमनचे आखात 

• चाबहार बंदर कोठे आहे?
  • हे ओमानच्या आखातीवर स्थित आहे आणि देशातील एकमेव सागरी बंदर आहे.
• चाबहार बंदर भारतासाठी महत्त्वाचे का आहे?
  • याद्वारे, अफगाणिस्तानात वस्तूंचे परिवहन भारत पाकिस्तान मध्ये न जाता करू शकतो.
  • यामुळे इराणमध्ये भारताच्या प्रवेशाला चालना मिळेल, जो आंतरराष्ट्रीय उत्तर-दक्षिण परिवहनाचा मुख्य प्रवेशद्वार आहे.ज्यामध्ये भारत, रशिया, इराण युरोप आणि मध्य आशिया यांमधील सागरी, रेल्वे, रस्ते या मार्गांचा समावेश होतो.
  • हे भारताला अरबी समुद्रात चीनच्या अस्तित्वाचा प्रतिकार करण्यासही मदत करते.जिथे चीन पाकिस्तानला मदत करून ग्वादार बंदर उभारत आहे. ग्वादार बंदर हे चाबहार बंदरापासून 400 कि.मी. पेक्षा कमी अंतरावर आहे व समुद्रमार्गाने 100 कि.मी. पेक्षा कमी अंतरावर आहे.
  • कुटनीतिक दृष्टीकोनातून, चाबहार बंदर अशा ठिकाणी वापरले जाऊ शकते जेथे मानवी कार्यांचा समन्वय साधता येईल.