प्रतिपादने आणि कारणे MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Assertions and Reasons - मोफत PDF डाउनलोड करा

विधान - ध्वनी प्रदूषण हा एक अदृश्य धोका आहे. तो दिसत नाही, परंतु तो जमिनीवर आणि समुद्राखाली दोन्ही ठिकाणी उपस्थित आहे. ध्वनी प्रदूषण म्हणजे कोणताही अवांछित किंवा त्रासदायक आवाज जो मानवांच्या आणि इतर जीवांच्या आरोग्यावर आणि कल्याणावर परिणाम करतो.

कारणे:

I: त्याची काही प्रमुख कारणे म्हणजे वाहने, विमान, औद्योगिक यंत्रे, लाऊडस्पीकर, फटाके इत्यादी.

II: उच्च आवाजात वापरल्यास, काही इतर उपकरणे देखील ध्वनी प्रदूषणात योगदान देतात, जसे की दूरदर्शन, ट्रान्झिस्टर, रेडिओ इत्यादी.

स्पष्टीकरण:

I आणि II दोन्ही सत्य आहेत कारण ते ध्वनी प्रदूषणाची उगमस्थाने योग्यरित्या ओळखतात. वाहने, विमान, औद्योगिक यंत्रे, लाऊडस्पीकर आणि फटाके हे ध्वनी प्रदूषणातील प्रसिद्ध योगदानकर्ते आहेत. याव्यतिरिक्त, उच्च आवाजात वापरल्यास, दूरदर्शन, ट्रान्झिस्टर आणि रेडिओसारखी इतर उपकरणे देखील ध्वनी प्रदूषणात योगदान देतात.

म्हणून, योग्य उत्तर आहे: दोन्ही I आणि II शक्य कारणे आहेत.

दिलेले विधान: बहुतेक शिजवलेल्या पदार्थांमध्ये साखर टाकली जाते, तरीही ती आरोग्यासाठी चांगली नाही.

दिलेली कारणे:

I. साखर कोणत्याही शिजवलेल्या पदार्थात अधिक चव जोडते. → शक्य

दिलेली कारणे ही बहुतेक पदार्थांमध्ये ती का जोडली जाते याशी संबंधित आहेत, म्हणून ती संबंधित आणि वैध आहेत.

II. साखर देशात सर्वात जास्त वापरला जाणारा पदार्थ आहे → शक्य नाही

दिलेले कारण सेवनाविषयी आहे परंतु ते आरोग्यासाठी ती का वाईट आहे हे स्पष्ट करत नाही, म्हणून ते अवैध आहे.

अशाप्रकारे, फक्त I हे शक्य कारण आहे.

म्हणून, "पर्याय 2" हे योग्य उत्तर आहे.

विधान: शहर B ला समृद्ध इतिहास आणि अनेक प्राचीन स्थळे असूनही, ते लोकप्रिय पर्यटन स्थळ नाही.

कारण (I): शहरात वाहतूक व्यवस्था वाईट आहे आणि राहण्याच्या मर्यादित सुविधा आहेत. → सत्य 

हे सत्य आहे कारण वाईट वाहतूक व्यवस्था आणि राहण्याच्या मर्यादित सुविधा ऐतिहासिक महत्त्व असूनही पर्यटकांना भेट देण्यापासून रोखू शकतात.

कारण (II): शहर B लोकप्रिय समुद्रकिनारा पर्यटन स्थळाजवळ आहे. → असत्य 

समुद्रकिनारा पर्यटन स्थळाजवळ असल्याने समुद्रकिनाऱ्यावर पर्यटकांना आकर्षित करू शकते, परंतु ते थेट शहर B स्वतःच अलोकप्रिय का आहे हे स्पष्ट करत नाही. इतिहास आणि संस्कृतीत रस असलेल्यांसाठी शहर B तरीही लोकप्रिय पर्यटन स्थळ असू शकते. दुसऱ्या आकर्षणाच्या जवळ असल्याने एखादी जागा अलोकप्रिय होत नाही; योग्य मार्केटिंग केल्यास ते पर्यटन वाढवू शकते.

म्हणून, "केवळ कारण I शक्य आहे" हे योग्य उत्तर आहे.

प्रतिपादन (A): चांगल्या आरोग्यासाठी आपल्या शरीराला दररोज काही वेळ सूर्यप्रकाशात ठेवायला हवे.

→ हे सत्य आहे की शरीराला दररोज काही वेळ सूर्यप्रकाशात ठेवावे कारण सूर्यप्रकाशामुळे आपल्या शरीराला व्हिटॅमिन डी तयार होण्यास मदत होते.

कारण (R): सूर्यप्रकाशाच्या उपस्थितीत आपल्या शरीरात जीवनसत्व D तयार होते.

→ सूर्यप्रकाश जीवनसत्व D प्रदान करतो. सूर्यप्रकाशाच्या संपर्कात राहिल्याने आपल्या शरीराला आपल्या त्वचेच्या पेशींमध्ये कोलेस्टेरॉलपासून जीवनसत्व D बनवता येते.

अशा प्रकारे, आपण असे म्हणू शकतो की 'A' आणि 'R' दोन्ही सत्य आहेत आणि 'R' हे 'A' चे योग्य स्पष्टीकरण आहे.

म्हणून, योग्य उत्तर "पर्याय (1)" आहे.

मध चवीला गोड असतो हे सत्य आहे.
म्हणून, दिलेले प्रतिपादन सत्य आहे.

मधमाश्यांनी मध गोळा केला आहे, हे दिलेले कारण देखील सत्य आहे.

परंतु मध गोड असण्यामागे हे कारण नाही.

म्हणून, A आणि R दोन्ही सत्य आहेत आणि R हे A चे योग्य स्पष्टीकरण नाही.

ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीच्या विस्तारवादी प्रवृत्तींच्या संदर्भात लॅप्स या सिद्धांताला संलग्नता धोरण म्हणून स्वीकारले गेले.

आणि धोरणानुसार, एखादा शासक अपात्र असेल किंवा पुरुष वारसाशिवाय सिंहासन सोडले असेल तर तो आपले राज्य गमावण्यास बांधील होतो.

तर, ठाम मत बरोबर आहे.

तसेच, हे धोरण लॉर्ड डलहौसी यांनी व्यापकपणे लागू केले जे 1848 ते 1856 दरम्यान भारतात ईस्ट इंडिया कंपनीचे गव्हर्नर जनरल होते पण प्रत्यक्षात हे धोरण 1847 मध्ये तयार केले गेले.

तर, सांगितलेले कारण योग्य आहे परंतु ठोसपणे सांगता येत नाही.

पर्याय (1) योग्य आहे.

प्रतिपादन: चंद्राचा वापर उपग्रह म्हणून संप्रेषणासाठी केला जाऊ शकत नाही - चंद्र पृथ्वीपासून खूप दूर आहे हे सत्य आहे (परिभ्रमण कालावधी अंदाजे 27.3 दिवस आहे), तसेच चंद्राला विषुववृत्तीय कक्षा नाही किंवा ध्रुवीय कक्षा नाही.

कारण (R): चंद्र पृथ्वीच्या विषुववृत्तीय समतलात फिरत नाही - हे सत्य आहे आणि म्हणूनच तो संप्रेषणासाठी उपग्रह म्हणून वापरला जाऊ शकत नाही.

म्हणून, योग्य उत्तर पर्याय(1) म्हणजेच A आणि R दोन्ही सत्य आहेत आणि R हे A चे योग्य स्पष्टीकरण आहे.

निश्चित विधान (A): छताजवळ व्हेंटिलेटर प्रदान केले गेले आहे → सत्य

हे सत्य आहे की छताजवळ व्हेंटिलेटर प्रदान केले गेले आहे.

कारण (R): छताजवळ वहन अधिक चांगल्यापणे होते.

वहन हे एका माध्यमातून ऊर्जेचे झालेले स्थानांतरण आहे, जे उच्च ऊर्जा स्तरापासून  निम्न ऊर्जा स्तरापर्यंत होते.

म्हणून, A सत्य आहे परंतु R असत्य आहे.

प्रतिपादन (A):

काही उद्योगांनी बाहेर सोडलेल्या मिथेन वायूमुळे जागतिक तापमानवाढ होते. → सत्य

कारण (R):

मिथेन हा एक जड वायू आहे आणि तो वातावरणाच्या खालच्या भागात स्थिरावतो. → असत्य

मिथेन हा एक प्रबळ हरितगृह वायू आहे ज्याची जागतिक तापमानवाढ क्षमता कार्बन डायऑक्साईडपेक्षा 84 पट जास्त आहे.

म्हणून, A सत्य आहे परंतु R असत्य आहे.

सर्व झुरळे तपकिरी रंगाची असतात, हे प्रतिपादन अयोग्य आहे. कारण,झुरळांच्या काही जाती तपकिरी रंगांच्या नसतात, पण दिलेले कारण योग्य आहे.

म्हणून, दिलेले प्रतिपादन अयोग्य आहे आणि कारण योग्य आहे.

वाढत्या लोकसंख्येमुळे वनक्षेत्र हळूहळू कमी झाले आहे. मानव जंगलतोड करून घरे बनवतो. अजूनही बऱ्याच गोष्टींसाठी झाडे तोडली जातात. बेकायदेशीरपणे झाडे तोडणे ही एक प्रमुख चिंताजनक बाब आहे. त्यामुळे येथे दिलेले कारण दिलेल्या प्रतिपादनासाठी सर्वात योग्य आहे.

हे विधान योग्य आहे कारण, हे सत्य आहे की रॉकेट विज्ञान देखील न्यूटनच्या मूलभूत संकल्पनांवर आधारित जटिल गणना आणि असंख्य शक्यतांनी निर्मित केले गेले आहे.
त्यामुळे हे विधान सत्य आहे.

पण हे कारण योग्य नाही कारण यामध्ये असे नमूद केले आहे की, कोणीही स्वतःहून रॉकेट बनवू शकतो जे तार्किकदृष्ट्या विसंगत आहे.
म्हणून, कारण असत्य आहे.

म्हणून, A सत्य आहे, परंतु R असत्य आहे.

वाहने कार्बन डायऑक्साईड उत्सर्जित करतात जी हरितगृह वायू आहे.

म्हणून, कारण (R) सत्य आहे.

अशाप्रकारे, रस्त्यावर सरासरी गाड्या वाढणे म्हणजे कार्बन उत्सर्जन वाढणे.

म्हणून, विधान (A) सत्य आहे.

म्हणून, (A) सत्य आहे आणि (R) सत्य आहे आणि (R) हे (A) चे योग्य स्पष्टीकरण आहे.

बर्फ पाण्यावर तरंगते आणि स्थायू अवस्थेत आहे कारण बर्फ पाण्यापेक्षा कमी दाट आहे. निवेदन व कारण दोन्ही योग्य आहेत परंतु नमूद केलेले कारण निवेदनाचे योग्य स्पष्टीकरण नाही.

म्हणून, ‘निवेदन आणि कारण दोघेही सत्य आहेत पण कारण निवेदनाचे योग्य स्पष्टीकरण नाही’ हे योग्य उत्तर आहे

ये थे तर्क खालीलप्रमाणे आहे:

हे प्रपादन असत्य आहे कारण बेरी-बेरी हा विषाणूजन्य संसर्ग नाही, तो बी जीवनसत्त्वाच्या कमतरतेमुळे होतो.

अशा प्रकारे, कारण योग्य आहे.

म्हणून, योग्य उत्तर "(A) असत्य आहे पण (R) सत्य आहे" हे आहे.

Additional Information

जीवनसत्त्व	अन्य नाव	कमतरता
A	रेटिनॉइड्स / रेटिनॉल	रातांधळेपणा
B1	थायमिन	बेरीबेरी
B2	रिबोफ्लेविन	रिबोफ्लेविनहीनता
B3	नियासिन	पेलाग्रा
B5	पॅन्टोथेनिक ऍसिड	स्पर्शअपवेदन
B6	पायरीडॉक्सिन
B7	बायोटिन
B9	फॉलिक आम्ल
B12	सायनोकोबालामिन
C	एस्कॉर्बिक ऍसिड	स्कर्व्ही
D	कॅल्सीफेरॉल	मुडदूस
E	टोकोफेरॉल	क्रोनचा रोग
K	फायलोक्विनोन	रक्तस्त्राव किंवा VKDB (नवजात अर्भकाचा रक्तस्त्राव रोग म्हणूनही ओळखला जातो)