सामान्य ज्ञान MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for General Knowledge - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर आहे सूरत.

• सुरत हिरे तोडण्यासाठी आणि चमकावण्यासाठी प्रसिद्ध असून ते भारताची डायमंड सिटी म्हणून ओळखले जाते.
• सुरतमध्ये जगाचे 90% हिरे कापण्याचे आणि चमकावण्याचे काम केले जाते.

• सुरत हे तापी नदीच्या काठावर वसलेले एक बंदर शहर आहे.

सही उत्तर है I और II दोनों। मुख्य बातें

• हिमालयन पारिस्थितिकी तंत्र को बनाए रखने के लिए राष्ट्रीय मिशन, विज्ञान और प्रौद्योगिकी विभाग द्वारा संभाला जाता है, जो विज्ञान और प्रौद्योगिकी मंत्रालय के अंतर्गत आता है।
• जलवायु परिवर्तन के लिए राष्ट्रीय रणनीतिक ज्ञान मिशन विज्ञान और प्रौद्योगिकी मंत्रालय के अंतर्गत है।
• इसलिए, विकल्प 1)- I और II दोनों सही उत्तर हैं।

• हिमालयन पारिस्थितिकी तंत्र को बनाए रखने के लिए राष्ट्रीय मिशन
  • इस मिशन को XII पाँच वर्षीय योजना अवधि के दौरान 550 करोड़ रुपये के बजट आवंटन के साथ जलवायु परिवर्तन पर राष्ट्रीय कार्रवाई योजना (NAPCC) के तहत लॉन्च किया गया था।
  • मिशन का प्राथमिक उद्देश्य - समयबद्ध तरीके से हिमालयन पारिस्थितिकी तंत्र के स्वास्थ्य की सतत राष्ट्रीय क्षमता विकसित करना, नीति निकायों को उनकी नीति-निर्माण कार्यों में सक्षम बनाना और भारतीय हिमालय क्षेत्र में सतत विकास के लिए चुने गए कार्यों के कार्यान्वयन में राज्यों की सहायता करना है।
  • NAPCC में आठ राष्ट्रीय मिशन शामिल हैं। ये हैं:- 1) राष्ट्रीय सौर मिशन, 2) राष्ट्रीय ऊर्जा दक्षता में वृद्धि के लिए राष्ट्रीय मिशन, 3) सतत आवास के लिए राष्ट्रीय मिशन, 4) राष्ट्रीय जल मिशन, 5) हिमालयन पारिस्थितिकी तंत्र को बनाए रखने के लिए राष्ट्रीय मिशन, 6) हरित भारत के लिए राष्ट्रीय मिशन, 7) सतत कृषि के लिए राष्ट्रीय मिशन और 8) जलवायु परिवर्तन के लिए राष्ट्रीय रणनीतिक ज्ञान मिशन।
• जलवायु परिवर्तन के लिए राष्ट्रीय रणनीतिक ज्ञान मिशन
  • जलवायु परिवर्तन के लिए राष्ट्रीय रणनीतिक ज्ञान मिशन (NMSKCC), NAPCC के तहत जलवायु विज्ञान से संबंधित अनुसंधान, ज्ञान सृजन और क्षमता निर्माण को बढ़ावा देता है।
  • मिशन को देश की प्रतिबद्धताओं के साथ अपने उद्देश्यों और प्राथमिकताओं को संरेखित करने के लिए संशोधित किया गया है।
  • ज्ञान अवसंरचना, डेटा साझाकरण, प्रौद्योगिकी समाधान, संस्थागत कनेक्टिविटी, क्षमता निर्माण और मिशन मोड कार्यक्रमों सहित कई अंतःसंबंधित उद्देश्यों को संबोधित करने का प्रयास किया जाता है।

योग्य उत्तर 2008 आहे.

Key Points

• चांद्रयान 1 
  • हे 22 ऑक्टोबर 2008 रोजी श्रीहरिकोटा, आंध्र प्रदेश येथून प्रक्षेपण करण्यात आले.
  • ही चंद्रावरची पहिली भारतीय मोहीम होती.
  • प्रक्षेपण वाहन PSLV-C11 होते.
• 22 जुलै 2019 रोजी आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथून चांद्रयान-2 चे प्रक्षेपण GSLV Mk III-M1 प्रक्षेपण वाहनाद्वारे करण्यात आले.

Additional Information

•  इस्रो (भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था) (एप्रिल 2022 पर्यंत)
  • मुख्यालय - बेंगळुरू
  • संस्थापक - विक्रम साराभाई
  • 1969 मध्ये त्याची स्थापना झाली.
  • हे अंतराळ विभागाच्या आश्रयाने अंतराळ विज्ञान, वायुमंडलीय विज्ञान, खगोल भौतिकशास्त्र, खगोलशास्त्र, रिमोट सेन्सिंग इत्यादींमध्ये योगदान देते.

पर्याय 2 म्हणजेच HTML हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• वेब पृष्ठे हायपरटेक्स्ट मार्कअप लँग्वेज (HTML) नावाची भाषा वापरतात.
  • HTML चा वापर इलेक्ट्रॉनिक दस्तऐवज तयार करण्यासाठी केला जातो (ज्याला पृष्ठ म्हणतात) जे वर्ल्ड वाइड वेबवर प्रदर्शित केले जातात.
  • ब्राउझर ॲप्लिकेशन्स (मायक्रोसॉफ्टचे इंटरनेट एक्सप्लोरर, मोझिला फायरफॉक्स इ.) मजकूर, प्रतिमा प्रदर्शित करण्यासाठी आणि हायपरलिंक्स वापरून, वेबवर नेव्हिगेट करण्यासाठी HTML चा अर्थ लावण्यासाठी संकल्पित केलेले आहेत.
  • प्रथम 1990 मध्ये टिम बर्नर्स-ली यांनी विकसित केले.
• HTTP हा हायपरटेक्स्ट ट्रान्सफर प्रोटोकॉल आहे.
  • HTTP हा एक ॲप्लिकेशन प्रोटोकॉल आहे ज्यामध्ये वर्ल्ड वाइड वेब (WWW) वर वितरित डेटा फाइल सिस्टम आणि मल्टीमीडिया कम्युनिकेशन हस्तांतरित करण्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वांची सूची असते.
• DOC किंवा doc ("दस्तऐवज" चे संक्षिप्त रूप) हे वर्ड प्रोसेसिंग दस्तऐवजांसाठी फाईलनाव विस्तार आहे, सामान्यतः मालकीच्या मायक्रोसॉफ्ट वर्ड बायनरी फाइल फॉरमॅटमध्ये.
• URL याचा अर्थ युनिफॉर्म रिसोर्स लोकेटर आहे.
  • इंटरनेटवर प्रदर्शित होणार्‍या प्रत्येक वेबपृष्ठाशी संबंधित एक विशिष्ट पत्ता असतो. हा पत्ता URL म्हणून ओळखला जातो.
  • ते आपल्याला प्रदर्शित होत असलेल्या वेब पृष्ठाचे स्थान आणि इतर संबंधित माहिती सांगते.

1 ली दुरुस्ती हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• 1951 मध्ये, भारतीय राज्यघटनेची पहिली दुरुस्ती लागू करण्यात आली होती. मूलभूत हक्कांच्या काही न्यायिक व्याख्यांवर मात करण्यासाठी ती प्रत्यक्षात लागू करण्यात आली होती.
• ही सुधारणा घडवून आणणारी एक महत्त्वाचा खटला म्हणजे, मद्रास राज्य विरुद्ध श्रीमती. चंपकम दोराईराजन (1951) खटला, ज्यात भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाने राज्य-अनुदानीत शिक्षणामध्ये जाती-आधारित आरक्षण प्रदान करणारा सरकारी आदेश रद्द केला होता. हे घटनेच्या अनुच्छेद 15 मध्ये सांगितल्याप्रमाणे समानतेच्या अधिकाराचे उल्लंघन करणारे आहे, असा निर्णय न्यायालयाने दिला होता.
• प्रत्युत्तरादाखल, पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरूंच्या नेतृत्वाखाली सरकारने पहिली दुरुस्ती सादर केली, ज्याने अनुच्छेद 15 मध्ये खंड (4) जोडले.
• या खंडात असे म्हटले आहे की, "या अनुच्छेदातील किंवा अनुच्छेद 29 च्या खंड (2) मधील कोणतीही तरतूद राज्याला कोणत्याही सामाजिक आणि शैक्षणिकदृष्ट्या मागास नागरिकांच्या प्रगतीसाठी किंवा अनुसूचित जाती आणि अनुसूचित जमातींच्या प्रगतीसाठी कोणतीही विशेष तरतूद करण्यापासून प्रतिबंधित करणार नाही."
• यामुळे राज्य-अनुदानीत शिक्षण आणि राज्य नोकऱ्यांमध्ये आरक्षण धोरणांना परवानगी मिळाली. पहिल्या दुरुस्तीमधील इतर तरतुदींनी भाषण आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याच्या हक्कावर आणि कोणताही व्यवसाय करण्याचा किंवा कोणताही व्यवसाय, व्यापार किंवा व्यवसाय चालवण्याच्या हक्कावर वाजवी निर्बंध लादले आहेत.
• उल्लेख केलेल्या इतर दुरुस्त्यांमध्ये देखील घटनेत महत्त्वपूर्ण बदल केले गेले आहेत, परंतु ते प्राथमिकपणे पहिल्या दुरुस्तीच्या मार्गाने मूलभूत अधिकारांच्या न्यायिक व्याख्यांवर मात करण्यासाठी निर्देशित केले गेले नाहीत. म्हणून, योग्य उत्तर पर्याय 1 आहे.

योग्य उत्तर पर्याय 4 म्हणजे आंध्र प्रदेश हे आहे.Key Points

• आंध्र प्रदेशातील नेल्लोर जिल्ह्यातील नेल्लापट्टू पक्षी अभयारण्याजवळील पुलिकत तलाव येथे पर्यटनाला चालना देण्यासाठी दरवर्षी फ्लेमिंगो उत्सव साजरा केला जातो.
• हा तीन दिवसांचा उत्सव आहे जो हिवाळ्याच्या हंगामात आयोजित केला जातो जेव्हा हजारो स्थलांतरित पक्षी या प्रदेशाला भेट देतात.
• या उत्सवादरम्यान, अनेक मनोरंजक आणि सांस्कृतिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
• हे लोकांना जैवविविधतेचा अभ्यास करण्याची आणि संवर्धन उपाययोजना सुरू करण्याची संधी देखील प्रदान करते.

Additional Information

बरोबर उत्तर म्हणजे मल्लिका साराभाई.मुख्य मुद्दे

• मल्लिका साराभाई:-
  • ​त्या एका प्रसिद्ध भारतीय शास्त्रीय नर्तकी, कोरिओग्राफर आणि अभिनेत्री आहेत.
  • नाट्यकलातील योगदानासाठी त्यांना अनेक पुरस्कार आणि सन्मान मिळाले आहेत.
  • त्यांनी १९७५ मध्ये मीना गुजरारीसाठी सर्वोत्तम अभिनेत्रीचा पुरस्कार पटकावला.
• मीना गुजरारी हा एक गुजराती चित्रपट आहे जो एका प्रसिद्ध गुजराती लोक गायिका मीना पटेलच्या जीवनावर आधारित आहे.​

अतिरिक्त माहिती

• सोनल मसिंग ही देखील एक प्रसिद्ध भारतीय शास्त्रीय नर्तकी आणि कोरिओग्राफर आहे.
  • भारतातील दुसरा सर्वात मोठा नागरी पुरस्कार असलेला पद्मविभूषण यासह विविध पुरस्कारांनी त्यांना सन्मानित करण्यात आले आहे.
• सितारा देवी एका प्रसिद्ध कथक नर्तकी आणि अभिनेत्री होत्या.
  • पद्मश्री आणि संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार यासह अनेक पुरस्कारांच्या त्या प्राप्तकर्ते होत्या.
• शोवना नारायण ही आणखी एक लोकप्रिय भारतीय शास्त्रीय नर्तकी आणि कोरिओग्राफर आहे.
  • नाट्यकलातील योगदानासाठी त्यांना पद्मश्री आणि संगीत नाटक अकादमी पुरस्कार देऊन सन्मानित करण्यात आले आहे.

अकबर हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• फतेहपूर सिक्री हे शहर मुघल सम्राट अकबर याने बांधले होते.
• त्याने या शहराची राजधानी म्हणून निवड केली होती, परंतु पाण्याच्या कमतरतेमुळे त्यांना हे शहर सोडावे लागले होते.
• त्यानंतर 20 वर्षांमध्ये, मुघलांची राजधानी लाहोरला हलवण्यात आली.
• फतेहपूर सिक्री हे 1571 ते 1585 दरम्यान बांधले गेले होते.​

Additional Information

• 1526 मध्ये बाबरने प्रख्यात मुघल राजघराण्याची स्थापना केली होती.
• 1526 मध्ये पानिपतची पहिली लढाई बाबर व इब्राहिम लोधी दरम्यान झाली होती.
• 1527 मध्ये बाबर व राणा संगा दरम्यान खानवाची लढाई झाली होती.
• 1528 मध्ये बाबर व मेदनी राय दरम्यान चंदेरीची लढाई झाली होती.
• 1529 मध्ये बाबर व मेहमूद लोधी दरम्यान घग्गरची लढाई झाली होती.

बरोबर उत्तर आर्य समाज आहे.

मुख्य मुद्दे

• स्वामी दयानंद सरस्वती यांनी आर्य समाजाची स्थापना केली.
• आर्य समाजाची स्थापना स्वामी दयानंद सरस्वती यांनी 1875 मध्ये केली होती.
• त्यांनी वेदांचे भाषांतर केले आणि सत्यार्थ प्रकाश, वेद भास्य भूमिका आणि वेद भास्य नावाची तीन पुस्तके लिहिली.
• त्यांनी “वेदांकडे परत जा” असा नारा दिला.
• दयानंद अँग्लो वैदिक (DAV) शाळा त्यांच्या तत्त्वज्ञान आणि शिकवणींवर आधारित आहेत.

अतिरिक्त माहिती

योग्य उत्तर राखीगढी आहे.

Key Points

• हिसार जिल्ह्यातील राखीगढी गावात सिंधू संस्कृतीचे राखीगढी स्थळ आहे.
• हे ठिकाण मोसमी घग्गर नदीपासून सुमारे 27 किमी अंतरावर सरस्वती नदीच्या मैदानात आहे.
• ग्लोबल हेरिटेज फंडाद्वारे राखीगढीला आशियातील 10 सर्वात धोक्यात असलेल्या वारसा स्थळांपैकी एक घोषित केले आहे.
•  भारतीय आणि दक्षिण कोरियाच्या संशोधकांच्या पथकाने राखीगढीमध्ये उत्खनन केले.
• पथकाने अग्निवेदी, शहराच्या भिंतीचे काही भाग, जलनिःसारण रचना तसेच अर्ध-मौल्यवान मण्यांचा एक संग्रह शोधला.

Additional Informationहडप्पा संस्कृतीतील महत्त्वाची स्थळे:​

योग्य उत्तर हरिसेन आहे.

Key Points

• हरिसेन हा गुप्त सम्राट समुद्रगुप्ताचा दरबारी कवी होता.
• अलाहाबाद स्तंभालेख प्रयाग प्रशस्ती या नावानेही ओळखला जातो, त्यात हरिसेनने रचलेल्या 33 ओळींचा समावेश आहे.
• गुप्त घराण्याच्या राजकीय इतिहासाविषयी जाणून घेण्यासाठी प्रयाग प्रशस्ती हा एक महत्त्वाचा ग्रंथ स्रोत आहे.
• समुद्रगुप्त हा अनेक कवी आणि विद्वानांचा आश्रयदाता होता, त्यापैकी एक हरिसेन होता.
• समुद्रगुप्त हा चंद्रगुप्त I चा मुलगा आणि उत्तराधिकारी होता आणि गुप्त वंशाचा सर्वात मोठा शासक होता.
• त्याने कुशाण आणि इतर लहान राज्ये जिंकली आणि गुप्त साम्राज्याचा मोठ्या प्रमाणावर विस्तार केला.
• व्ही.ए. स्मिथ यांनी त्यांना भारताचे नेपोलियन म्हणून संबोधले होते.
• उत्तर भारतातील सम्राटांचा पराभव करून त्यांनी प्रदेश विलीन केले परंतु दक्षिण भारताला जोडले नाही.
• जावा, सुमात्रा आणि मलाया बेटावरील त्याच्या अधिकारावरून हे सिद्ध होते की त्याने मजबूत नौदल राखले.
• त्याने असंख्य काव्ये रचल्याचे सांगितले जाते.
• त्याची काही नाणी त्याला वीणा वाजवतांना दर्शवितात. 
• त्याने अश्वमेध यज्ञही केला.
• चीनच्या सूत्रांनुसार, श्रीलंकेचा शासक मेघवर्मा याने गया येथे बौद्ध मंदिर बांधण्याच्या परवानगीसाठी त्यांच्याकडे एक मिशनरी पाठवला होता.
• अलाहाबाद स्तंभालेखात धर्म प्रचार बंधू या उपाधीचा उल्लेख आहे म्हणजेच ते ब्राह्मण धर्माचे समर्थक होते.

Additional Information

• बाणभट्ट हा राजा हर्षवर्धनाचा दरबारी कवी होता.
• चांद बरदाई हा पृथ्वीराज चौहान यांचा दरबारी कवी होते.
• भवभूती हा कन्नौजचा राजा यशोवर्मन यांचा दरबारी कवी होता.

योग्य उत्तर सिक्कीम आहे. 

Key Points

• सिक्किमची आंतरराष्ट्रीय सीमा भूतान, चीन आणि नेपाळशी संलग्न आहेत.
• अरुणाचल प्रदेश, नागालँड, मणिपूर आणि मिझोराम यांच्या आंतरराष्ट्रीय सीमा या म्यानमारशी संलग्न​ आहेत.

योग्य उत्तर लोथल आहे. 

Key Points

• लोथलमध्ये नौनिर्मितीस्थान सापडले होते.
• महत्त्वाच्या स्थळांची त्यांच्या वैशिष्ट्यांसह यादी::

Additional Information

• सिंधू संस्कृती सध्याच्या ईशान्य अफगाणिस्तानपासून पाकिस्तान आणि उत्तर-पश्चिम भारतापर्यंत पसरली होती.
• घग्गर-हाकरा नदी आणि सिंधू नदीच्या खोऱ्यात या संस्कृतीचा विकास झाला.
• सिंधू संस्कृती ही जगातील चार प्राचीन संस्कृतींपैकी एक आहे.
• यास हडप्पा सभ्यता म्हणूनही ओळखले जाते आणि ही संस्कृती जाळीदार प्रणालीवर आधारित संघटित नियोजनासाठी प्रसिद्ध आहे.

लक्षात ठेवण्यासारख्या महत्त्वाच्या बाबी.

• सामाजिक वैशिष्ट्ये:-
• सिंधू संस्कृती हे भारतातील पहिले शहरीकरण होते.
• यात सुनियोजित जलनिस्सारन व्यवस्था, जाळीदार प्रणाली आणि नगर रचना अस्तित्वात होती.
• या समाजात समानता लाभली होती.
• धार्मिक तथ्ये :-
• मातृदेवी किंवा शक्ती ही मातृदेवता होती.
• योनी उपासना आणि निसर्गपूजा अस्तित्वात होती.
• ते  पिंपळासारख्या झाडांची पूजा करत होते.
• त्यांनी हवन कुंड नावाची अग्निपूजा देखील केलेली आढळते.
• पशुपती महादेव हे प्राण्यांचे अधिपती म्हणून ओळखले जातात.
• सिंधू संस्कृतीतील लोक एकशिंगी आणि बैलासारख्या प्राण्यांची पूजा करत.
• आर्थिक तथ्ये:-
• सिंधू संस्कृती ही शेतीवर आधारित होती.
• या काळात व्यापार आणि वाणिज्याची भरभराट झाली.
• लोथल येथे नौनिर्माणस्थळ सापडले आहे.
• येथे आयात निर्यात होत होती.
• येथे कापसाचे उत्पादन होत होते.
• लोथल येथे हडप्पा संस्कृतीतील वजने व मापे आढळून आलेली आहेत.
• वजने ही आकारात सामान्यतः घनरूप होती आणि ती चुनखडी, स्टीटाइट इ.पासून बनलेली होती.

बाळ गंगाधर टिळक आणि महंमद अली जिना हे बरोबर उत्तर आहे.

Important Points

• लखनऊ करार हा भारतीय राष्ट्रीय कॉंग्रेस आणि मुस्लिम लीग यांच्यात डिसेंबर 1916 मध्ये लखनऊ येथे झालेल्या दोन्ही पक्षांच्या संयुक्त अधिवेशनात एक करार होता.
• बाळ गंगाधर टिळक आणि महंमद अली जिन्ना यांच्यामध्ये 1916 चा लखनऊ करार झाला.
• या कराराच्या परिणामी मुस्लिम लीग नेत्यांनी भारतीय स्वातंत्र्याच्या मागणीसाठी कॉंग्रेसच्या चळवळीत सहभागी होण्यास सहमती दर्शविली.
• लखनऊ करार हा हिंदू-मुस्लिम ऐक्यासाठी आशेचा प्रकाश म्हणून पाहिले जात असे.
• दोन्ही पक्षांनी ब्रिटीशांसमोर सादर केलेल्या काही सामान्य मागण्या अश्या होत्या
  1. परिषदांवरील निवडलेल्या जागांची संख्या वाढविण्यात यावी.
  2. प्रांतातील अल्पसंख्यांकांना संरक्षण दिले पाहिजे.
  3. सर्व प्रांतांना स्वायत्तता देण्यात यावी.
  4. कार्यपालिकेला न्यायपालिकेपासून वेगळे करणे.

योग्य उत्तर मेहरगढ आहे.

Key Points

• मेहरगढ हे सिंधू नदीच्या खोऱ्याच्या पश्चिमेस, पाकिस्तानातील बलुचिस्तानच्या कच्ची मैदानावरील बोलन खिंडीजवळ स्थित एक नवाश्मयुगीन स्थळ आहे.
• हे वायव्य भारतीय उपखंडातील सर्वात प्राचीन नवाश्मयुगीन स्थळ आहे, ज्यामध्ये शेती (गहू आणि सातू), पशुपालन (गुरेढोरे, मेंढ्या आणि शेळ्या) आणि धातूशास्त्राचे पुरावे आढळतात.
• मेण वितळवण्याच्या तंत्राचे सर्वात जुने ज्ञात उदाहरण मेहरगढ येथे सापडलेल्या 6000 वर्ष जुन्या चाकाच्या आकाराच्या तांब्याच्या ताईतामधून आढळून येते.

Additional Information